جشنواره بین‌المللی فیلم پرواز: نگاهی اجمالی به پنج دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز ویژه مسائل معلولیت (۱۳۹۴-۱۴۰۰)، فاطمه امیری و رحمت‌اللّه معمار اردستانی، انتشارات توانمندان، 1402، 330 ص.
Parvaz International Film Festival , ISBN: 978-622-5207-34-9
موضوع ها:
فیلم‌های کوتاه – ایران Short films — Iran
معلولیت در سینما Disabilities in motion pictures
جشنواره‌ها – ایران Festivals — Iran
متن پشت جلد کتاب:
«جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز» یک رویداد فرهنگی هنری است که با پرداختن به مسایل حوزه معلولیت، به مخاطبان کمک می‌کند تا دنیا را از دیدگاه افراد دارای معلولیت ببینند و با چالش‌ها و توانمندی‌های این افراد بیشتر آشنا شوند. این جشنواره با ترغیب فیلمسازان به ساخت آثار ماندگار و تاثیرگذار تلاش می‌کند، نگرش‌های مثبت نسبت به توانمندی‌های افراد دارای معلولیت در جامعه ایجاد کند. کتاب حاضر با نگاهی اجمالی به معرفی آثار ارسالی به جشنواره، اکران فیلم‌های منتخب، کارگاههای آموزشی، دستاوردها، داوران برجسته سینمایی و صاحب نظران علمی این جشنواره پرداخته است. امید است با اطلاعاتی که از پنج دوره برگزاری جشنواره فیلم کوتاه پرواز با موضوع معلولیت جمع‌آوری شده است این کتاب بتواند به عنوان یک مرجع و منبع مورد استفاده هنرمندان عرصه سینما و پژوهشگران حوزه معلولیت قرار گیرد.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ شبکه های مجازی: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
سخن ناشر
جشنواره پرواز رخداد مبارکی در جامعه ایران است؛ توجه مردم و مسئولین را به اهمیت فیلم درباره معلولیت جلب کرده و معلولان را به سوی فیلم‌سازی و تماشای فیلم سوق داده است.
صنعت سینما در جهان امروز در ابعاد آموزشی، اقتصادی، اجتماعی و فنی مهم و مؤثر است و هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند بدون سینما و فیلم راه پیشرفت و ترقی را طی کند. چرخه مالی فیلم و سینما در جهان در ردیف‌های نخست اقتصادها است. بخش مهمی از این اقتصاد مصرف تولید و نمایش فیلم‌های درباره معلولیت شده است. به همین دلیل معلولان دارای استعداد سینمایی در کشورهای پیشرفته، جذب اشتغال‌هایی مثل بازیگری، فیلم‌نامه‌نویسی، دوبلاژ و دیگر مشاغل موجود در صنعت سینما شده و درآمدهای مکفی داشته‌اند. چرا معلولان ایران هنوز در این زمینه فعال و کوشا نیستند؟ یک دلیل آن عدم آشنایی است و جشنواره پرواز می‌تواند اطلاعات لازم را به معلولان بدهد و راه‌های فعالیت در اشتغال‌های سینمایی را به آنان آموزش دهد.
اما سینما و فیلم، در واقع یک رسانه اطلاع‌رسانی است که واقعیت‌های درونی جامعه معلولان را به عموم مردم و مسئولان می‌شناساند و آنان را متأثر ساخته و وادار به عکس‌العمل می‌نماید تا در عرصه حل مشکلات معلولان، ورود پیدا کنند.
نیز سینما و فیلم یک نهاد آموزشی است، دانش معلولان را ارتقا داده و راه‌های زیست صحیح را به آنان می‌آموزد. از طرف دیگر تجارب و دستاوردهای جهانی را به داخل کشور آورده و در اختیار معلولان قرار می‌دهد، همچنین یافته‌ها و پیشرفت‌های داخل را به خارج معرفی می‌کند.
این جشنواره بیشتر از آنچه به معلولان آگاهی می‌دهد و بستر رشد و پرورش استعدادها و معرفی آنها را به سینما و هنر معرفی می‌کند، به افراد غیر معلول آگاهی می‌دهد. همچنین هدف این جشنواره تغییر نگرش افراد جامعه و بسترسازی برای مسئولیت‌پذیری مدیران و عموم مردم است که بی‌تفاوت نباشند و بدانند ممکن است روزی آنها هم درگیر نوعی معلولیت و مسائل آن شوند. آسیب‌های بی‌توجهی به حوزه معلولیت به مرور دامنگیر همه می‌شود و عدم توانمندسازی معلولان، نادیده گرفتن ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بخش بزرگی از جامعه است.
اما اقدام مسئولان پرواز برای مکتوب ساختن ادوار گذشته جشنواره و انتشار گزارش عملکردها به صورت کتاب، اهمیت مضاعف دارد؛ زیرا باعث می‌شود این جشنواره با همه قوت‌ها و عملکردش در تاریخ ماندگار گردد و صدها سال بعد، نسل‌های آینده از طرق این کتاب؛ نسبت به این رخداد مطلع شوند؛ مسئولان از طریق این کتاب به کم‌کاری‌ها یا به برخی اقدامات نیک خود پی می‌برند؛ اقشار مختلف مردم هم متوجه چنین رخدادی می‌شوند. اما مهم‌تر از همه اینها این کتاب می‌تواند مرجعی برای انواع مطالعات در رشته‌های مختلف اجتماعی، هنری، ادبی و حقوقی شود. دانشجویان رشته‌های گوناگون دانشگاهی با مراجعه به این اثر، پایان‌نامه می‌نویسند و همین مراجعات، به بسط و گسترش جشنواره پرواز در اقشار فرهیخته و نخبه می‌انجامد.
لازم است از خانم دکتر فاطمه امیری که با درایت و هوشمندی، این جشنواره را پایه‌گذاری نمود و نیز از همسر بزرگوارشان جناب آقای معمار اردستانی که با پشتکار و تلاش در تداوم آن کوشید، تشکر ویژه کنیم.
محمد نوری
انتشارات توانمندان
مقدمه
حقوق بشر و کرامت انسانی قدمتی به درازای حیات بشر دارد و از مباحث مهم و چالش برانگیز دوران معاصر محسوب می‌شود زیرا به وسعت گستردگی جمعیت و پیچیدگی تکنولوژی، رعایت حقوق و کرامت انسان‌ها و منزلت بشر از اهمیت بیشتری برخوردار می‌گردد. بدین سبب کرامت انسانی در تعالیم اسلامی و اعلامیه حقوق بشر مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. کرامت امتیازی است که انسان‌ها را از بدو تولد درخور احترام و آزادی و حقوق برابر می‌داند. دین اسلام دو نوع کرامت برای انسان در نظر گرفته است یکی کرامتی ذاتی که به سبب انسانیت انسان مطرح است و دیگری کرامتی که انسان به جهت اعتقاد دینی خود کسب می‌کند.
حقوق بشر که صراحتاً در پیمان جهانی سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است بر حقوقی تأکید دارد که باید همگان در همه زمان‌ها و همه مکان‌ها از آن برخوردار باشند. سازمان ملل متحد یک سازمان بین‌المللی است که تقریباً تمام کشورهای جهان به عنوان عضو این سازمان، فعالیت‌های آن را در راستای حفظ امنیت و صلح جهانی و حقوق بشری به رسمیت می‌شناسند و ملزم به رعایت مصوبات آن هستند. ایران در سال 1945 به عنوان یکی از 50 عضو بنیانگذار و بر اساس تأکید دین اسلام بر رعایت حقوق بشر و حفظ کرامت و عزت انسان‌ها به سازمان ملل متحد پیوست. اعلامیه جهانی حقوق بشر به‌عنوان یک سند برجسته جهت تضمین حقوق انسان‌ها و تأمین آزادی و برابری بشر عمل می‌کند. این اعلامیه در دسامبر 1948 (آذر 1327) توسط سازمان ملل متحد تصویب شد و بدین طریق بنیان آزادی، عدالت و صلح و زندگی توأم با کرامت، به‌عنوان اساس حقوق بشر توسط کشورهای عضو به رسمیت شناخته شد.
کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت نیز اولین پیمان حقوق بشر سازمان ملل در قرن بیست و یکم و یک معاهده بین‌المللی است که با هدف حمایت از حقوق و کرامت افراد دارای معلولیت ایجاد شده است. طبق این کنوانسیون، تبعیض بر پایه معلولیت، به هر نوع محدودیت بر اساس معلولیت که منجر به تمایز و استثنا و نابرابری در کسب حقوق بشر در زمینه‌های فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و آزادی است اطلاق می‌گردد. اصول کلی کنوانسیون عبارتند از: 1- احترام به منزلت ذاتی و آزادی و استقلال افراد 2- عدم تبعیض 3- مشارکت کامل و مؤثر در جامعه 4- احترام به تفاوت‌ها و پذیرش افراد دارای معلولیت 5- برابری فرصت‌ها 6- دسترسی 7- برابری بین زن و مرد 8- احترام به ظرفیت‌های قابل تحول کودکان دارای معلولیت. بر اساس این کنوانسیون دولت‌ها متعهد می‌گردند تحقق حقوق افراد دارای معلولیت را بدون تبعیض تضمین و بهبود بخشند.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت حدود 15% از جمعیت جهان به نوعی دچار اختلالات و یا آسیب‌های جسمی و ذهنی هستند و با توجه به این که بزرگترین اقلیت جهان محسوب می‌شوند، آگاهی بخشی در این حوزه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بر این اساس سازمان ملل متحد در دهه‌های اخیر با اعلام برنامه‌هایی ویژه، نگرش جوامع را به سوی حوزه معلولیت و اهمیت پرداختن به آن سوق داده و با دعوت این سازمان، به منظور تدارک برنامه‌هایی خاص جهت ارتقا کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت، جنبشی جهانی شکل گرفته است.
فاطمه امیری ، رحمت اللّه معمار اردستانی
آذر ماه 1402
درباره جشنواره
جشنواره بین‌المللی فیلم پرواز رویدادی جهانی در راستای آگاهی بخشی در حوزه معلولیت است. با توجه به این که جمعیت جهان به سمت پیر شدن می‌رود و استرس‌ها و نگرانی‌های زندگی مدرن، پیچیده‌تر و گسترده‌تر می‌شود و با افزایش حجم آلودگی‌های محیطی، طبیعتاً این عوامل، معلولیت‌ها و اختلالات متعدد و متنوع را به‌صورت بیماری‌های پنهان و آشکار دامن میزند، رسالت فرهنگ‌سازی که هدف اصلی جشنواره پرواز است در این شرایط از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار می‌گردد. نمایش مسایل معلولیت در زمینه‌های فرهنگی، آموزشی، درمانی، توانبخشی، ورزشی، اشتغال و ازدواج، با به تصویر کشیدن توانمندی‌های افراد دارای معلولیت، هدف اساسی جشنواره است. جشنواره تلاش می‌کند با پیوند میان مسئولین، هنرمندان و معلولین، با بهره‌گیری از قدرت اثربخشی عمیق و گسترده و ماندگار فیلم، افزایش آگاهی جوامع و در نتیجه ارتقا کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت را تسریع و تسهیل نماید. این جشنواره همزمان با روز جهانی افراد دارای معلولیت طی چند روز با اکران آثار منتخب و برگزاری کارگاههای آموزشی، دستاوردهای سینمایی و پژوهش‌های علمی در حوزه معلولیت را معرفی و از آثار برگزیده تقدیر می‌نماید.
اهداف جشنواره
جشنواره با هدف فرهنگ‌سازی و آگاهی دادن در مورد نیازها، ویژگی‌ها، مسایل و مشکلات افراد دارای معلولیت و همچنین نمایش توانمندی‌های این افراد در عرصه‌های مختلف و معرفی افراد موفق دارای معلولیت، با گسترش تعاملات مؤثر بین هنرمندان و معلولان در جامعه، جهت دستیابی به اهداف ذیل می‌کوشد:
– تبیین تأثیر هوش مصنوعی در تبدیل محدودیت‌ها به فرصت در حوزه معلولیت
– ایجاد نگرش مثبت و درست در مورد افراد دارای معلولیت و توانمندی‌های آنان
– آگاهی دادن به جامعه جهت درک درست از معلولیت و تعامل صحیح با آنان
– تبیین اثربخشی آموزش در توانمندسازی افراد دارای معلولیت
– نمایش تأثیر توانمندی‌های افراد دارای معلولیت در توسعه جامعه
– توسعه آموزش فراگیر و تأثیر آن در افزایش مهارت‌های زندگی این افراد
– توجه به نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در تسهیل زندگی معلولان
– ایجاد فرصت‌های برابر در جامعه برای تحصیل، ازدواج و اشتغال افراد دارای معلولیت
– بازنمایی موفقیت‌های افراد دچار معلولیت و معرفی آنان جهت ایجاد انگیزه برای افراد جوامع
– بیان ابعاد ناگفته از واقعیت‌ها و چالش‌های خانواده‌های دارای فرزند معلول
– فراهم ساختن زمینه مناسب برای استانداردسازی زیرساخت‌ها و امکانات شهری برای معلولان
– تشویق و ترغیب نهادهای مرتبط در عرصه ابداع و تولید دانش و تکنولوژی در حوزه معلولیت
– ترغیب و تشویق فیلم سازان و هنرمندان به موضوع معلولیت و خلق آثار هنری در این عرصه
– اشاعه و ترویج فرهنگ ایثار با روایت فداکاری‌های جانبازان
– آگاهی دادن در مورد تأثیر شیوع کرونا و معلولیت‌های پنهان در جامعه
صاحب امتیاز جشنواره
موسسه فرهنگی هنری پویندگان پهنه پرواز صاحب امتیاز و مجری برگزاری جشنواره بین المللی فیلم کوتاه پرواز، یک موسسه عام المنفعه است که با هدف آگاهی بخشی در زمینه چالش‌ها، مسایل و توانمندی‌های افراد دارای معلولیت با بهره گیری از تأثیرگذاری رسانه‌ی فیلم و سینما فعالیت می‌کند.
بنیانگذاران جشنواره
* فاطمه امیری
امیری دکترای مهندسی خلاقیت در حوزه معلولیت و نماینده ایران در مجمع جهانی آموزش افراد دارای معلولیت است. او به‌عنوان مؤلف، مدرس و پژوهشگر در زمینه آموزش و توانمندسازی افراد دارای معلولیت، فعالیت‌های متعدد و متنوعی به دعوت مؤسسات و سازمان‌های جهانی ارایه داده است و کسب جوایز ملی و بین‌المللی در ارایه خدمات منحصر به فرد در حوزه معلولیت را در کارنامه خود دارد. دریافت عالی‌ترین جایزه جهانی سال 2017 و 2020 و بیش از 12 جایزه بین‌المللی از افتخارات جهانی امیری محسوب می‌شود. ارایه سخنرانی، کارگاههای آموزشی، دوره‌های علمی و وبینار‌های تخصصی متعدد به دعوت تعدادی از کشورها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های بین‌المللی از دیگر فعالیت‌های شاخص او است که بسیار مورد استقبال کشورهای دعوت کننده قرار گرفته است. تأسیس اولین آموزشگاه علمی تخصصی ویژه دانش‌آموزان دارای معلولیت و راه‌اندازی پایگاه خبری پهنه پرواز و عضویت در سمپوزیوم جهانی آموزش افراد نابینا و کم‌بینا و فعالیت در چند بنیاد جهانی معلولین از دیگر فعالیت‌های بین‌المللی او محسوب می‌شود.
* رحمت‌اللّه معمار اردستانی
اردستانی کارشناس حوزه آموزش افراد دارای معلولیت مدت سه دهه مدیریت و آموزش مجتمع‌های بزرگ آموزشی در سیستم آموزش و پرورش استثنایی همچون مجتمع نابینایان پویا در کرج و مجتمع نابینایان شهید محبی در تهران را بر عهده داشته است. او بیش از یک دهه نیز با مدیریت آکادمی اردستانی و تلاش در توسعه آموزش فراگیر، آموزش مهارت‌های ویژه بر اساس رویکردهای نوین آموزشی در راستای استقلال و توانمندسازی افراد دارای معلولیت تلاش نموده است. بسیاری از دانش‌آموزان دارای معلولیت آموزش دیده او هم اکنون دارای موقعیت و موفقیت‌های چشمگیری در ایران و سایر کشورها هستند.
اردستانی و همسرش فاطمه امیری مؤسس آموزشگاه علمی تخصصی اردستانی ویژه دانش آموزان دارای معلولیت، مؤسس و مدیر عامل موسسه فرهنگی هنری پویندگان پهنه پرواز و صاحب امتیاز و مجری جشنواره بین المللی فیلم کوتاه پرواز هستند.
فهرست
سخن ناشر 9
مقدمه 11
درباره جشنواره 13
اهداف جشنواره 13
صاحب امتیاز جشنواره 14
بنیانگذاران جشنواره 15
پیام مسئولین، هنرمندان و صاحبنظران 17
مجوزهای برگزاری جشنواره 29
فصل اول: اولین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز
گزارش جشنواره 37
اعضا هیئت داوران 39
اعضا هیئت علمی 41
برگزیدگان ملی و بین‌المللی جشنواره 44
خلاصه داستان آثار ملی جشنواره 45
خلاصه داستان آثار بین‌الملل جشنواره 61
کارگاههای آموزشی جشنواره 64
لیست آثار ملی منتخب جشنواره 67
لیست آثار بین‌المللی منتخب جشنواره 68
لیست مشخصات آثار جشنواره 69
اعضا شورای سیاستگذاری 73
اعضا ستاد اجرایی 74
تصاویر 75
فصل دوم: دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز
گزارش جشنواره 99
اعضا هیئت داوران 101
برگزیدگان ملی و بین‌المللی جشنواره 104
خلاصه آثار داستانی جشنواره 105
خلاصه فیلم‌های مستند جشنواره 112
خلاصه فیلم‌های انیمیشن جشنواره 119
خلاصه فیلم‌های موبایلی جشنواره 120
لیست مشخصات آثار جشنواره 121
اعضا شورای سیاستگذاری 126
اعضا ستاد اجرایی 127
تصاویر 128
فصل سوم: سومین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز
گزارش جشنواره 143
اعضا هیئت انتخاب 145
اعضا هیئت داوران 147
اعضا هیئت علمی 154
برگزیدگان ملی و بین‌المللی جشنواره 159
خلاصه آثار داستانی بخش ملی جشنواره 161
کارگاههای آموزشی جشنواره 173
لیست مشخصات آثار جشنواره 178
اعضا شورای سیاستگذاری 182
اعضا ستاد اجرایی 183
تصاویر 184
فصل چهارم: چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز
گزارش جشنواره 209
اعضا هیئت انتخاب 214
اعضا هیئت داوران 216
اعضا هیئت علمی 222
برگزیدگان ملی و بین‌المللی جشنواره 225
خلاصه آثار جشنواره 226
کارگاههای آموزشی جشنواره 236
لیست مشخصات آثار جشنواره 240
لیست داوران دارای معلولیت جشنواره 243
اعضا ستاد اجرایی 245
تصاویر 246
فصل پنجم: پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه پرواز
گزارش جشنواره 261
اعضا هیئت داوران 263
اعضا هیئت علمی 268
برگزیدگان ملی و بین‌المللی جشنواره 273
خلاصه داستان آثار جشنواره 275
کارگاههای آموزشی جشنواره 285
لیست مشخصات آثار جشنواره 289
لیست داوران دارای معلولیت جشنواره 293
اعضا شورای سیاستگذاری 294
اعضا ستاد اجرایی 295
تصاویر 296
فصل ششم: برخی رویدادهای ویژه پنج دوره جشنواره
مراسم اکران ویژه دیپلمات‌های مقیم ایران 319
رونمایی از تمبر یادبود جشنواره 320
دیدار با دبیر کل دفتر مرکزی یونسکو 321
مدلینگ افراد دارای معلولیت 322
مشارکت داوران دارای معلولیت 323
تجلیل از افراد موفق دارای معلولیت 324
معرفی تألیفات و تحقیقات اساتید علمی جشنواره 325
برگزاری دوره‌های آموزشی سینمایی برای معلولین 326
معرفی دستاوردهای جشنواره در آن سوی مرزها 327
کسب جوایز بین‌المللی 328
