کارنمای پنج ساله: خدمات دفتر فرهنگ معلولین مهر ماه ۱۳۹۰ – مهر ماه ۱۳۹۵، علی نوری، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۷، ۲۵۶ ص.
ISBN: 978-622-6216-17-3
موضوع:
دفتر فرهنگ معلولین – فعالیت‌های پژوهشی
دریافت فایل کامل کتاب – PDF – 12MB
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
مقدمه
جامعه معلولان ایران نسبت به همه قشرها و گروه‌های ایرانی دارای معضلات و مشکلاتش بیشتر است. در فراوانی مشکلات اقتصادی مثل نداشتن کار و شغل و درآمد تا مشکلات حقوقی و اجتماعی کسی شک ندارد و همه مدیران به این واقعی تها اذعان نموده اند. اما چه را هکاری برای حلّ و رفع این مشکلات مطرح است؟ چه راه کاری می‌توان پیشنهاد داد، به طوری که به تدریج مشکلات مرتفع شود و پس از چند سال رفاه و آسایش اینان تأمین گردد؟
کارشناسان حوزه معلولان معتقدند اساسی ترین را هکار برای حلّ مشکلات معلولان، فرهنگ سازی است. اما فرهنگ سازی به امکانات، نیرو و طرح نیاز دارد. دفتر فرهنگ معلولین نهادی است که به همین منظور ایجاد شده است. این دفتر از بدو تأسیس با قبول این را هکار، تمام مساعی خود را به کار بَست تا وظیفه خود را ایفاء نماید. البته از ابتدا مصائب و دشوار یهای این راه معلوم بود؛ با این وجود، راه و شیوه های سهل و آسان که بعضاً شهرت و آثار مادی هم به همراه داشت مورد توجه این دفتر نبوده و با عزم جدی اقدامات فرهنگ سازی را پی گرفت. اکنون پس از پنج سال، کارنامه خود را به داوری و نقد همه اصحاب فرهنگ و دلسوزان فرهنگ معلولین می‌گذارد تا اگر خطایی بر ما پوشیده بوده تذکر دهند؛ حتماً چنین راهنمایی‌ها و نقدهایی را به دیده منت پذیرا هستیم و از طراحان آن بسیار سپاسگزاریم. البته این دفتر وابسته به مؤسسه بزرگی به نام مؤسسه آل البیت علیهم السلام است و ریاست این مؤسسه یعنی حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای سید جواد شهرستانی بر این دفتر همواره لطف داشته است. اما شیوه ایشان واگذاری امور به خود افراد است. بنابراین نقصان و ضع فها را باید از مدیریت دفتر دانست و محاسن و نیک یها منتسب به ریاست محترم است.
این کارنامه ی موسوم به کارنمای پنج ساله، شامل چهار بخش و حدود ۲۵ فصل است. بخش اول به تاریخ تأسیس، علل انتخاب خط‌مشی فرهنگی و ضرورت اهتمام همگانی به فرهنگ معلولان به عنوان ریشه حلّ و رفع بسیاری از مشکلات این جامعه می‌پردازد.
در واقع این بخش، تحلیل پشتوانه‌های نظری دفتر، و پاسخ به چرایی انتخاب خط‌مشی و اهداف ویژه است. مطالب این بخش، به کاربران علت تولید محصولات و فعالیت های دفتر را توضیح می‌دهد. در بخش دوم محصولات دفتر در چند فصل معرفی خواهند شد. بخش سوم درباره فعالیت‌ها و ویژگی‌های تلاش‌های دفتر است؛ و بالاخره در بخش آخر به طرح های آینده، برنامه ریزی و توسعه کارهای آینده می‌پردازد؛ نیز عناوین پروژه های زیر چاپ و یا در دست اقدام در همین بخش معرفی می‌شود.
از ابتدای تأسیس این دفتر حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای سید جواد شهرستانی تمام قد، به یاری معلولان عزیز پرداخته و با تشویق و راهنمایی‌ها این مسئولیت بزرگ را به مرحله‌ای رسانده که می‌توان به معرفی آن پرداخت. البته هنوز اندر خم یک کوچه هستیم و تا رسیدن به مرحله ایده آل فاصله زیاد است؛ امیدواریم مثل گذشته با مراحم و تذکرها و راهنمایی‌های ریاست محترم، برنامه پنج ساله دوم را هم با موفقیت به پایان ببریم.
این کارنامه گویای اقدامات، محصولات و فعالیت‌های این تشکیلات در طول پنج سال است. همه اموری که در ۲۷ فصل گزارش خواهد شد، در چارچوب خط مشی معین و مصوب است. یعنی این نهاد موظف به هر کاری نبوده و فقط باید به فرهنگ سازی، آن هم فقط برنامه های زیربنایی می‌پرداخت. هدف اصلی از نشر این کارنامه کسب نظریات و آراء نخبگان و کارشناسان اعم از معلول و غیرمعلول درباره کارهای انجام شده است. مهم این است که جامعه معلولان ایران فاقد قوانین جامع و سیاست‌های کلان و خط‌مشی کارشناسی شده و مدون و نیز سامانه‌‌های اطلاعات و آمار و ارقام و مهمتر فاقد کتاب و مقاله‌های مکفی و کتابخانه‌های جامع و کافی است. از اینرو مدیریت دفتر فرهنگ معلولین موظف بوده در هر زمینه ابتدا مقدمات و زیرساخت‌ها را آماده کند؛ آنگاه اصل پروژه را آغاز کند. این دفتر هر پروژه‌ی کوچک یا بزرگ را به مشورت گذاشته و در هر زمینه با احتیاط قدم برداشته است. به ویژه در امور زیربنایی و تولید آثار مرجع فرهنگی که کار بسیار حساس و ظریف است، همگان از جمله خود همکاران معلول فعال بوده‌اند. امید است با جلب آراء کارشناسان، بتوانیم خط‌مشی دقیق‌تر برای پنج سال آینده ترسیم و تدوین کنیم. از اینرو از همه کارشناسان تمنا و خواهش می‌کنیم مساعدت کنند و راهنمایی فرمایند. همچنین از همه کسانی که در پنج سال گذشته یاری کردند و دیگرانی که به نقد و راهنمایی می‌پردازند تشکر می‌کنیم.
از نظر تطابق پروژه‌های اجراء شده با برنامه و طرح نامه مصوب در سال ۱۳۹۰، غیر از یک مورد در همه زمینه‌ها بیش از برنامه و در مواردی سه برابر بیشتر کار شده است. همه این پیشرفت‌ها اولاً ناشی از همراهی‌ها و مساعدتهای ریاست محترم یعنی حجت الاسلام والمسلمین آقای شهرستانی و در کنار ایشان حاج علاءالدین نجف است. پس از آن خود نابینایان، ناشنوایان و آسیب‌مندان حرکتی این دفتر را از خودشان دانسته و فعالانه در پیشبرد آن کوشیده‌اند. همچنین اقشار نخبه جامعه مثل روحانیت و مراجع معظم و دفاتر حضرات، استادان و معلمان، هنرمندان و روزنامه نگاران همگی کوشیده‌اند. ما هم به عنوان خادم آنان در خدمت همگان بوده‌ایم همین جا از همه آنان تشکر می شود. امید است در سال‌های آینده ما باشیم یا نباشیم، مثل گذشته این همدلی‌ها و همکاری‌ها ادامه یابد و با اجرای دو برنامه پنج ساله دیگر امور فرهنگی معلولین به جاهای مطلوب برسد.
محمد نوری
مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولین
مهرماه ۱۳۹۵
فهرست
مقدمه ۵
بخش نخست: تأسیس و تداوم
* فصل اول: آغاز و بنیانگذاری ۸
ضرورت ۹
علل، عوامل و شکل گیری ۱۰
تکلیف مداری ۱۲
نشست افتتاحیه ۱۶
ساختار اداری ۱۸
مطالعه تطبیقی ۲۱
نام و آرم ۲۱
* فصل دوم: خط مشی و اهداف ۲۲
راه حلّ سازنده ۲۲
خط مشی مراکز ۲۳
اصول و قواعد ۲۴
* فصل سوم: آسیب شناسی ۲۶
ارزیابی عملکرد نهادها ۲۶
کارکرد و نقش تشکلها ۲۷
ماهیت سازمان غیر دولتی ۲۹
انواع نهادهای غیر دولتی ۳۰
آفت تحزب ۳۰
آفت تکدی گری ۳۳
استقلال و خودگردانی ۳۵
القای فزون طلبی ۳۶
توانمند سازی ۳۷
مشکلات خط مشی فرهنگی ۳۸
* فصل چهارم: نگاه دیگران ۴۰
گزارش رسانه ها ۴۰
یادداشت تشکر ۴۹
تندیس و لوح تشکر ۵۲
دفتر یادبود ۵۵
بخش دوم: تولید محصولات
* فصل پنجم: کتاب های منتشر شده ۶۲
قرآن و حدیث ۶۳
فقه و حقوق ۶۷
جامعه و فرهنگ ۶۹
تاریخ و شخصیت شناسی ۷۳
معرفی دفتر فرهنگ معلولین ۸۴
* فصل ششم: کتاب گویا ۸۶
تولید آثار صوتی ۸۷
فرهنگ سازی ۹۵
خدمات رسانی ۹۶
* فصل هفتم: کتاب به خط بریل ۹۷
تولید آثار ۹۷
کارشناسی و آسیب شناسی ۱۰۰
دیگر فعالیت ها ۱۰۱
اطلاع رسانی ۱۰۱
* فصل هشتم: نشریه توان نامه ۱۰۲
نظام اداری ۱۰۲
دو ماهنامه توان نامه ۱۰۲
فصلنامه توان نامه ۱۱۰
ساختار علمی- اجرایی ۱۱۶
توان نامه گویا ۱۱۶
* فصل نهم: پوستر تبلیغی ۱۱۷
سخنان معصومین علیهم السلام ۱۱۷
ادبیات و فرهنگ ۱۲۲
تصاویر ۱۲۴
* فصل دهم: پایگاه اینترنتی ۱۲۵
ساختار و محتوا ۱۲۶
احراز رتبه برتر و تقدیر ۱۲۶
دسترس پذیری ۱۲۷
نوآوری ها ۱۲۸
* فصل یازدهم: بانک جامع اطلاعات معلولان ۱۲۹
تاریخ تأسیس ۱۲۹
ساختار و محتوا ۱۳۰
قلمرو تاریخی و جغرافیایی ۱۳۱
فازبندی ۱۳۱
خودگرانی و خودنگاری ۱۳۱
دسترسی ۱۳۱
کارآیی ۱۳۱
* فصل دوازدهم: همکاری با دیگر رسانه ها ۱۳۲
مصاحبه ها ۱۳۲
گزارش و مقاله ۱۳۵
بخش سوم: فعالیت های فرهنگ سازانه
* فصل سیزدهم: فعالیت در شبکه تلفن همراه ۱۳۸
گروه توانمندان فرهیخته ۱۳۸
مجمع هم اندیشی ۱۴۱
پیشنهادات ۱۴۱
* فصل چهاردهم: راهنمای پایان نامه و تحقیق ۱۴۲
دانشجویان روشندل ۱۴۲
مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی ۱۴۵
تماس ها ۱۴۵
* فصل پانزدهم: کتابخانه تخصصی ۱۴۶
پیشینه و ضرورت ۱۴۶
بخش های اداری ۱۴۷
خدمات رسانی ۱۴۷
* فصل شانزدهم: کارگاه معلولیت شناسی ۱۴۸
استادان دانشگاه مفید قم ۱۴۸
انجمن نابینایان ایران ۱۴۸
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم ۱۵۰
وعاظ و مبلغین شبه قاره هند ۱۵۱
معلولان نخبه شهرستان شهریار ۱۵۲
طلاب دارای معلولیت استان قم ۱۵۳
مجمع محققین و مدرسین اصفهان ۱۵۳
رشته مطالعات معلولیت ۱۵۵
* فصل هفدهم: همایش ها و نشست ها ۱۵۷
برگزاری نشست ها و همایش ها ۱۵۷
مشارکت در همایش ها و جشنواره ها ۱۷۶
* فصل هجدهم: نمایشگاه معلولیتی ۱۸۹
نمایشگاه نجف ۱۸۹?۲۰۱۱
نمایشگاه فرهنگ سازان خاموش ۱۸۹
نمایشگاه عکس در نگارخانه فرهنگ ۱۹۰
نمایشگاه عکس معلولیت و معنویت ۱۹۰
نمایشگاه بین المللی قرآن کریم ۱۹۱
نمایشگاه روز جهانی معلولین ۱۹۲
دومین جشنواره خودباوری ۱۹۳
* فصل نوزدهم: مهمانی و هم اندیشی ۱۹۴
مهمانان دفتر ۱۹۴
پذیرش دعوت ها ۲۱۰
* فصل بیستم: موزه ۲۱۹
تاریخچه ۲۱۹
تنوع و رویکرد ۲۲۰
ویژگی ها ۲۲۰
ابتکار ۲۲۱
چشم انداز آینده ۲۲۱
دیگر فعالیت ها ۲۲۱
* فصل بیست و یکم: رفاه و اشتغال ۲۲۲
روش دفتر ۲۲۲
نقد شیوه سنتی ۲۲۲
شیوه مدرن ۲۲۳
اطلاع رسانی ۲۲۳
فرهنگ سازی ۲۲۵
نهادسازی ۲۲۶
پیشگیری ۲۲۷
تاکسیدرمی و اشتغال معلولین ۲۲۸
* فصل بیست و دوم: دسترس پذیری
اقدام دفتر ۲۳۱
استفاده از ابزارهای جدید ۲۳۲
گسترش کتابخانه مجازی ۲۳۲
دسترسی همگانی با اشتراک گذاری بریل ۲۳۲
بخش چهارم: چشم انداز آینده
* فصل بیست و سوم: طرح و تدبیر ۲۳۸
طرح پایه یا طرح مقدماتی ۲۳۸
اصول و ضوابط ۲۳۹
اقدامات ضروری و پایه ۲۴۰
بانک اطلاعات معلولین ایران ۲۴۰
قرآن و عترت ۲۴۱
دائره المعارف نگاری ۲۴۱
کتب پژوهشی و مرجع ۲۴۲
دیگر طرح ها ۲۴۲
* فصل بیست و چهارم: آثار در دست اقدام ۲۴۳
جامع نگری ۲۴۳
عناوین آثار ۲۴۳
* فصل بیست و پنجم: بومی سازی ۲۴۸
جهانی شدن یا بومی سازی ۲۴۸
معرفی دیزی ۲۴۸
دفتر فرهنگ معلولین و دیزی ۲۴۹
* فصل بیست و ششم: کتاب به عنوان زیربنا ۲۵۱
جایگاه کتاب ۲۵۱
وضعیت کنونی و وضعیت مطلوب ۲۵۱
آمار کتب دفتر ۲۵۲
اقتضائات و انتظارات ۲۵۳
راهکار ۲۵۴
* فصل بیست و هفتم: نظرسنجی ۲۵۵
چگونگی اجرا و روش ۲۵۵
ضرورت ۲۵۵
روش ها ۲۵۶
