راهنمای منابع فقهی و حقوقی

راهنمای منابع فقهی و حقوقی: مأخذشناسی و چکیده آثار درباره معلولیت‌ها و معلولان، اباذر نصراصفهانی، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۸، ۱۷۰ ص.

ISBN: 978-622-6216-45-6  ؛ A Guide to Judicial and Legal References: Bibliography and Abstracts of texts on Disability

موضوع (ها):
معلولان — کتابشناسی
People with disabilities — Bibliography
معلولان — ایران — حقوق مدنی — کتابشناسی
People with disabilities — Civil rights — Iran — Bibliography
معلولان — وضع حقوقی و قوانین — ایران — کتابشناسی
People with disabilities — Legal status, laws, etc. — Iran — Bibliography

مشاهده صفحات اولیه کتاب

متن پشت جلد کتاب
نخبگان در جوامع اسلامی کمتر با میراث اسلامی معلولان آشنا هستند و به همین دلیل به سراغ حقوق بشر و دیگر میراث‌های غربی می‌روند. اما اگر آگاه به میراث اسلامی درباره معلولان شوند قطعاً آن را انسانی‌تر و پیشرفته‌تر از حقوق بشر غربی می‌یابند. در دهه‌های اخیر گرایش به حقوق معلولین با رویکرد اسلامی افزایش یافته و ده‌‌ها کتاب و مقاله و پایان‌نامه درباره موضوعات معلولیتی بر اساس منابع اسلامی نوشته‌ شده است. کتاب حاضر درصدد معرفی این آثار است، با این هدف که نخبگان ایرانی بیش از گذشته با این میراث آشنا شوند و به ترویج آن اقدام کنند. این مجموعه شامل اطلاعات ۳۲۲ مدرک و منبع است: ۵۲ کتاب، ۹۵ پایان‌نامه، ۵۵ مقاله مندرج در نشریات، ۴۵ مقاله عرضه شده در همایش‌ها، ۷۵ یادداشت و گزارش عرضه شده در نشریات یا سایت‌ها. هدف اصلی از تدوین این کتاب راهنمایی افرادی است که درصدد پژوهش و تألیف درباره موضوعات فقهی و حقوقی درباره معلولان و معلولیت‌ها هستند؛ به ویژه افراد دارای معلولیت که برای تألیف پایان‌نامه یا پژوهش دانشگاهی به راهنمایی نیاز مبرم دارند.

انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com

مقدمه
رویکرد و نگاه قرآن کریم و پیامبر اسلام به معلولان انسانی است؛ آنان را مثل دیگر انسان‌ها و برخوردار از حقوق مساوی می‌دانند. به همین دلیل در مکه و در سال‌های نخست بعثت، وقتی یکی از بزرگان قریش، در جمعی با حضور رسول خدا(ص)، از نابینایی به نام ابن ام مکتوم که فریادکنان نام حضرت را می‌خواند، با عصبانیت چهره برگرداند، آیاتی در مذمت او و نهی از این عمل نازل شد و به دفاع از آن نابینا پرداخت. منظورم آیات نخست سوره عَبَسَ است.
رهبران مسلمانان پس از پیامبر اکرم نیز سیره حضرت را ادامه داده و به تدریج جنبش وسیعی در همسان‌سازی معلولان و دیگر اقشار جامعه آغاز شد. امام علی(ع) در فرمانی به مالک اشتر نخعی استاندار مصر و لاجرم به دیگر مسئولین، خواستار مراعات سی حق برای نابینایان، ناشنوایان، حرکتی‌ها و ذهنی‌ها شد. بعدها این نصوص در دستگاه‌های فقهی تبدیل به حکم و باید و نباید شرعی و دستورات شارع گردید و نظام حقوقی و فقهی برای معلولان پدید آمد.
مسلمانان در دوره جدید نسبت به میراث فقهی درباره معلولیت و معلولان، موضع‌گیری‌های متفاوت داشته‌اند، بعضی خواستار نفی این میراث شده و آن را مربوط به گذشته و غیر سودمند برای این دوره و بعضی دیگر خواهان بازنگاری و بازخوانی نصوص و متون پیشین بر اساس اقتضائات معاصر شده و اقداماتی در این زمینه داشته‌اند. بالاخره هر گونه موضع‌گیری داشته باشیم، لازم است در این باره اطلاعات لازم را به دست آوریم، زیرا در صدر اسلام عملاً و در اجرا تجربه موفقی بوده و توانسته مشکلات حقوقی و اجتماعی این قشر را سامان‌دهی کند. حتی آموزه‌های باقی‌مانده در متون قدیمی از حقوق بشر جدید کمتر نیست. هر چند نخبگان در جوامع اسلامی کمتر با میراث اسلامی معلولان آشنا هستند و به همین دلیل به سراغ حقوق بشر و دیگر میراث‌های غربی می‌روند. اما اگر آگاه به میراث اسلامی درباره معلولان شوند قطعاً آن را انسانی‌تر و پیشرفته‌تر از حقوق بشر غربی می‌یابند. در دهه‌های اخیر گرایش به حقوق معلولین با رویکرد اسلامی افزایش یافته و ده‌‌ها کتاب و مقاله و پایان‌نامه درباره موضوعات معلولیتی بر اساس منابع اسلامی نوشته‌ شده است.
کتاب حاضر درصدد معرفی این آثار است، با این هدف که نخبگان ایرانی بیش از گذشته با این میراث آشنا شوند و به ترویج آن اقدام کنند.
مثل دیگر مأخذشناسی‌ها، برای هر اثر فقهی یا حقوقی که با گرایش اسلامی تألیف شده، اطلاعات صوری اثر و سپس محتوای اثر معرفی خواهد شد. لازم است از زحمات آقای اباذر نصراصفهانی در تدوین این اثر تشکر نماییم که با حوصله و دقت این مجموعه را به سرانجام رساند.
محمد نوری
مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولین
آبان ماه ۱۳۹۸

درباره این کتابشناسی
ـ این مجموعه شامل اطلاعات ۳۲۲ مدرک و منبع است: ۵۲ کتاب، ۹۵ پایان‌نامه، ۵۵ مقاله مندرج در نشریات، ۴۵ مقاله عرضه شده در همایش‌ها، ۷۵ یادداشت و گزارش عرضه شده در نشریات یا سایت‌ها.
ـ درباره جامعیت این مجموعه باید گفت: این احتمال هست که درصدی از منابع به دلیل عدم بارگذاری در برخی بانک‌های اطلاعاتی یا خروج برخی بانک‌ها از دسترس، در این فهرست نیامده باشد؛ لیکن تمام تلاش بنده این بوده تا با آوردن همه منابع، مجموعه کاملی عرضه کنم.
ـ در آثار اسلامی و آثاری که مسلمانان نوشته‌اند، تفکیک منابع فقهی از منابع حقوقی، مشکل است. حتی منابعی که اسماً حقوقی هستند ولی در محتوا از مطالب و منابع فقهی بهره گرفته‌اند؛ برعکس منابعی که در رده‌بندی، فقهی شمرده شده‌اند ولی گاه از روش حقوقی استفاده کرده‌اند. از این‌رو به دلیل در هم تنیدگی منابع فقهی و حقوقی، در این مجموعه آنها را بدون تفکیک آورده‌ام.
ـ تمام تلاش بنده این بوده تا جای ممکن توصیف و چکیده‌ای برای این مدارک از متن این آثار استخراج و در مجموعه بیاورم. ولی برای حدود ۳۰ اثر، نتوانستم اطلاعاتی کسب کنم و صرفاً اطلاعات مأخذشناسی آنها را همراه با توضیح کوتاه آوردم.
ـ درباره توصیف‌ها تلاش شده تا گزارش‌ها و معرفی‌ها یک دست شود ولی به دلیل تنوع آثار در قالب و ساختارها، بعضی از آنها متفاوت شده که طبیعی است.
ـ این مجموعه تنها به معرفی منابع فارسی می‌پردازد. درصدد هسیتم جلد دوم را به معرفی منابع انگلیسی و عربی اختصاص دهیم.
ـ هر مدخل شامل عنوان، نام پدید آورنده، مشخصات چاپ و سپس یک گزارش یا چکیده مختصر است.
ـ عنوان اثر را به عنوان شناسه مدخل آورده و مدخل را با عنوان آغاز کرده‌ایم.
ـ مدخل‌های هر فصل بر اساس الفبای عنوان تنظیم شده است.
ـ هدف اصلی از تدوین این مجموعه راهنمایی کسانی است که درصدد پژوهش و تألیف درباره موضوعات فقهی و حقوقی درباره معلولان و معلولیت‌ها هستند؛ به ویژه افراد دارای معلولیت که برای تألیف پایان‌نامه یا پژوهش دانشگاهی به راهنمایی نیاز مبرم دارند.
اباذر نصراصفهانی

فهرست
مقدمه ۷
درباره این کتابشناسی ۹
فصل اول: کتاب‌ها ۱۱
فصل دوم: پایان‌نامه‌ها ۳۱
فصل سوم: مقالات نشریات ۷۷
فصل چهارم: مقالات همایش‌ها ۱۰۵
فصل پنجم: یادداشت‌ها و گزارش‌ها ۱۲۳
گنجینه مطالعات ۱۵۳
نمایه پدیدآورندگان ۱۶۱