مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولان:
قوانین مربوط به معلولان در ایران دارای اشکالات اساسی است
مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولان ضمن تأکید بر مشکلات جدی قوانین مربوط به معلولان در ایران، گفت: این قوانین دچار اشکالات اساسی هستند و براساس یک دیدگاه تبعیضآمیز تدوین شدهاند.
مشکلات جدی قوانین مربوط به معلولان در ایرانبه گزارش خبرنگار ایکنا، نهمین نشست از سلسله جلسات «خیر و خرد» با موضوع «توانبخشی فرهنگی» شب گذشته، ۲۸ اردیبهشتماه در محل مؤسسه دارالاکرام و با همکاری نشر نی برگزار شد.
محمد نوری، مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولان، مطابق رویه ایجاد شده در ایام کرونا با حضور در دفتر مرکزی مؤسسه دارالاکرام از طریق پخش زنده اینترنتی برای مخاطبان و علاقهمندان این برنامه به سخنرانی پرداخت.
وی طی سخنانی با اشاره به گستردگی مبحث و ابعاد مختلف موضوع، اظهار کرد: در مقابل مفهوم فیزیوتراپی که به معنای درمان فیزیک یا جسم انسان است، مفهومی به نام فرهنگدرمانی وجود دارد. در دنیا اندک اندک به این نتیجه رسیدند که فرهنگدرمانی مکمل و حتی جایگزینی برای جسمدرمانی است. یعنی میشود تغییرات و تفاوتها و کمبودها را با توجه و تأکید روی فکر، اندیشه، روح و روان برطرف کرد.
نوری در ادامه ضمن اشاره به تاریخچه برخورد با معلولان در جهان گفت: معلولیت همیشه در تاریخ انسانها وجود داشته است. حتی در تصاویر به جا مانده از غارنشینها نیز تصاویری از معلولین وجود دارد. در تاریخ این موضوع از همان ایام دو نگاه مطرح بوده است. یکی اینکه معلولین موجودات اضافی جامعه هستند که این نگاه هنوز نیز وجود دارد. هیتلر همواره اینگونه میگفت که اینها زاید هستند و باید حذف شوند. چنین سخنانی هنوز نیز گفته میشود.
مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولان افزود: اما نگاه دیگری وجود دارد که معلولان را صرفاً متفاوت میداند. این نگاه به دنبال حل مشکلات و چالشهای زندگی معلولان بوده است. این دو تفکر در طول تاریخ به موزات هم پیش آمدند. تا پیش از قرون وسطی در بسیاری جوامع اروپایی معلولان را با همان دیدگاه که این افراد اضافی هستند، میکشتند، اما از اواسط قرون وسطی ادیان اینگونه مطرح کردند که کشتن انسانها مجاز نیست و بر همین اساس مکانهایی برای نگهداری معلولان تأسیس شد که البته فقط یک زندگی نباتی در آن داشتند؛ یعنی حداقل امکانات برای اینکه زنده بمانند و البته از جامعه جدا باشند؛ چراکه در این دوره نیز معلولان همچنان موجودات شیطانی یا شیطان زده تلقی میشدند.
وی ادامه داد: در قرن نوزدهم تحولی در غرب آغاز شد که طبق آن نه تنها معلولان شیطانی نیستند، بلکه سرمایه نیز هستند؛ چراکه این افراد ابتکارات زیادی از خود نشان میدادند. بعدها دیدگاههای دیگری مطرح شد مبنی بر اینکه معلولان اساساً با سایرین تفاوتی ندارند. نخستین مدارس ویژه در این دوره تأسیس شدند و رفته رفته این نگاه رشد کرد و فراگیر شد.
نوری در رابطه با تاریخچه معلولان در ایران و اسلام نیز بیان کرد: دین اسلام از همان ابتدا توجه ویژهای به معلولان داشت. پیامبر اسلام(ص) با ایشان سفره مشترک داشت و ائمه ما نیز همینطور بودند. امام علی(ع) اولین حمایتهای حاکمیتی از معلولان را داشتند. در ایران باستان نیز مواردی اینچنینی وجود دارد. گزنفون که رومی بود ولی شیفته کوروش و عضو سپاهش شد، کتابی درباره کوروش با عنوان «زندگی کوروش» نوشت که در این کتاب اینگونه آمده است که کوروش دستور داد که جایی را برای معلولین بسازند.
وی تصریح کرد: درباره بحث معلولین در دوره جدید نیز باید بگویم که اولین بار امیر کبیر در سفر به روسیه تابلوی مدرسه نابینایان را دید و بسیار تعجب کرد و در بازگشت به ایران به پادشاه گزارش داد. امیر کبیر و دو سفیر شروع کننده این نگاه در ایران بودند. اولین مدرسه نابینایان در تبریز از سوی یک کشیش مسیحی تأسیس شد. در اصفهان نیز یک خانه وقف معلولان شد. درست همزمان با این خانه یک خانه در آمریکا وقف شد. اما آن خانه در حال حاضر به یک شهرک تبدیل شده است ولی موقوفات بسیار زیادی که در اصفهان برای معلولان وجود داشته به تصرف اشخاص در آمده است. املاک خیلی زیادی در اصفهان وجود دارد که در واقع وقف معلولان شده، اما در حال حاضر متأسفانه به مالکیت اشخاص در آمده است.
مدیر عامل دفتر فرهنگ معلولان با انتقاد از قوانین موجود در ایران گفت: این قوانین دچار اشکالات اساسی هستند و براساس یک دیدگاه اشتباه و تبعیضآمیز تدوین شدهاند. در این قانون، معلولیت را یک مقوله شخصی و پزشکی دانستهاند نه یک پدیده اجتماعی و فرهنگی. مثلا فرد نابینا است و پزشک باید تلاش کند بینا شود، اگر نشد، باید کمک کنیم تا به نوعی زنده بماند.
وی تصریح کرد: اما امروز این دیدگاه در دنیا پذیرفته نیست. همه جهان میگویند که معلول یک فرد صاحب حقوق است. جامعه باید کمک کند تا معلول بتواند به معنای کامل زندگی کند، درس بخواند، رشد کند و مانند سایرین تردد کند و از امکانات بهره ببرد. اما حتی نگاه بهزیستی که متصدی این امور است، چنین نیست.
منبع: ایکنا، 29 اردیبهشت 1400