کسب و کار مناسب: راه‌اندازی مشاغل متناسب با امکانات، ریحانه عصاریان، انتشارات توانمندان، 1400، 202 ص.
ISBN: 978-622-6216-63-0
موضوع (ها):
کسب و کار — مدیریت
Business — Management
کسب و کار — توسعه
Business — Growth
کارآفرینی
Entrepreneurship
شرکت‌های اقتصادی جدید
New business enterprises
متن پشت جلد کتاب:
بیکاری و نداشتن شغل علت بسیاری از آسیب‌ها و معضلات فردی و اجتماعی است؛ از مشکلات روانی چون افسردگی و اضطراب و ناامیدی گرفته تا ناهنجاری‌های اجتماعی چون بی‌عدالتی و تبعیض و فقر، نیز آسیب‌های فرهنگی مثل بی‌سوادی و عقب‌ماندگی فکری و انواع بیماری‌ها، همه اینها در نداشتن شغل و فقدان کسب و کار و درآمد مطلوب ریشه دارد. اما ساماندهی به کسب و کار و اشتغال را فقط دولت یا فقط مردم به تنهایی نمی‌توانند انجام دهند و نیاز به همکاری و اشتراک مساعی دولت و مردم هست. خوشبختانه در چند سال اخیر بیش از پیش در کشورمان به امر کارآفرینی توجه شده است. هدف از نگارش این کتاب نیز ترویج هر چه بیشتر فرهنگ کارآفرینی و خوداشتغالی یعنی تکیه به ظرفیت خود هر چند کم، است. در این کتاب می‌آموزیم که چگونه آغازگر کسب و کار خود باشیم، همچنین فعالیت های اقتصادی که با یک سرمایه کوچک می توان راه‌اندازی کرد و مشاغلی که نیاز به سرمایه بزرگ ندارند معرفی می شود. از این‌‌رو «کسب و کار متناسب با توانایی و دارایی»، آن هم از نوع مناسبش راه‌حل بسیاری از مشکلات است.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
مقدمه
بیکاری و نداشتن شغل علت بسیاری از آسیب‌ها و معضلات فردی و اجتماعی است؛ از مشکلات روانی چون افسردگی و اضطراب و ناامیدی گرفته تا بدبختی‌های اجتماعی چون بی‌عدالتی و تبعیض و فقر، نیز آسیب‌های فرهنگی مثل بی‌سوادی و عقب‌ماندگی فکری و انواع بیماری‌ها، همه اینها در نداشتن شغل و فقدان کسب و کار و درآمد مطلوب ریشه دارد. کشورهایی که توانسته‌اند برای شهروندان اشتغال و درآمد ایجاد کنند در واقع بستری برای پیشرفت در عرصه‌های مختلف به وجود آورده‌اند؛ برعکس کشورهایی که در این زمینه ناتوان هستند، چرخه تو در تو از مشکلات و کلاف درهم و پر از گره‌های کور را موجب شده‌اند؛ به طوری که حل معضلات و به هم ریختگی‌ها در چنین کشورهایی به آسانی ممکن نیست.
اگر پرسیده شود در یک کلمه، ریشه تمام مشکلات اجتماعی و اقتصادی در جامعه ما چیست؟ کارشناسان رشته‌های اقتصاد، جامعه‌شناسی و فرهنگ پاسخ خواهم داد: «بیکاری»!
چرا که بیکاری ریشه تمام بدبختی‌های مختلف است. بحران‌های اقتصادی، جرائم قضایی، طلاق، آسیب‌های روحی و روانی و صدها مشکل دیگر قطعاً مستقیم یا غیر مستقیم از این معضل نشأت می‌گیرد.
اما در ایران فقط بیکاری، مشکل آفرین نیست، مشکل دیگر و مهم‌تر این است که بسیاری از مشاغل را مذموم شمرده و معتقدند، بعضی از مشاغل با حیثیت آنان متعارض است. به همین دلیل ضرب‌المثل‌هایی مثل «کار برای تراکتور است»؛ کار بزرگ مایه عزت و کار خُرد مایه ذلت در بین مردم رواج دارد و نسل جوان زیر بار کارهایی مثل شاگردی بنایی یا چاه‌کنی یا کشاورزی و امثال اینها نمی‌رود و خواهان مشاغل راحت با درآمد مطمئن و زیاد هستند.
مدیران در الگوسازی و فرهنگ‌سازی می‌توانند بسیار مؤثر باشند، اگر همیشه با لباس‌های شیک و اتوکشیده و همیشه پشت میزنشین نشان داده شوند، الگویی را ترویج می‌کنند؛ ولی اگر مثل ژاپن و آلمان، مدیران و مقامات با لباس کارگری و در زمین کشاورزی یا در محیط کارخانه نشان داده شوند و به مردم گفته شود افراد ثروتمند از کارهای سخت و کوچک شروع کردند، فرهنگ دیگری ترویج خواهد شد.
اما ساماندهی به کسب و کار و اشتغال را فقط دولت یا فقط مردم به تنهایی نمی‌توانند انجام دهند و نیاز به همکاری و اشتراک مساعی دولت و مردم هست. نکته مهم دیگر اینست که تجربه کشورهای پیشرفته گویای این نکته است که اشتغال مثل بسیاری از مسائل جامعه باید از صفر شروع و به تدریج و بر اساس برنامه‌ریزی و طراحی درست و کارشناسانه گام به گام این مشکل رفع و ساماندهی گردد. نمی‌توان انتظار داشت که یک روزه این مشکل برطرف شود یا بدون عبور از مسیر تدریجی یکباره و به صورت دفعی، اکثریت جامعه به مشاغل پایدار و مطلوب برسند. دولت‌ها باید برنامه‌ریزی و تدبیر کلان را تدوین و جامعه را در این زمینه توجیه کنند و آموزش دهند. جامعه و نهادهای مدنی و کنشگران اجتماعی هم باید کارهایی که از عهده آنان ساخته است را به دست گرفته و متعهدانه فعالیت‌هایی را از امور کوچک شروع و به تدریج توسعه دهند. یک نکته مهم اینست که تشکل‌های مردمی، خانواده‌ها و افراد باید حتماً بر اساس امکانات و داشته‌های خود از مشاغل کوچک شروع کنند. هیچ کارخانه‌دار ثروتمندی یکباره و از ابتدا کارخانه‌های بزرگ با هزاران کارگر نداشته، بلکه کسانی مثل علی و حسین همدانیان که از کارخانه‌داران بزرگ ایران بودند از کسب و کار کوچک شروع کردند و در یک فرایند و پروسه زمانی چند ساله به وضعیتی رسیدند که نه تنها کارخانه‌های بزرگ و بی‌نظیر در ایران دایر کردند بلکه کارخانه‌هایی در کشورهای خارج، هم افتتاح کردند.
من هم بر اساس همین واقعیت در این کتاب می‌خواهم کسب و کارهایی که با یک سرمایه کوچک می‌توان راه‌اندازی کرد و مشاغلی که نیاز به سرمایه بزرگ ندارند را معرفی کنم. از این‌‌رو «کسب و کار متناسب با توانایی و دارایی»، آن هم از نوع مناسبش راه‌حل بسیاری از مشکلات است. کسب و کاری مناسب یعنی هر فرد با هر نوع توانایی و ناتوانایی، با هر مقدار سرمایه و هر اندازه امکانات، بتواند شغلی را راه‌اندازی و درآمدی متناسب آن داشته باشد. ولی به تدریج آن را گسترش دهد. اینکه بنشینیم و انتظار داشته باشیم دولت برای تک‌تک افراد شغلی دست و پا کند، به ما مشاغل اداری و پشت میز نشین بدهد، یا به ما بودجه و امکانات بدهد، آب در هاون کوبیدن است! این انتظار حتی در پیشرفته‌ترین کشورها و ثروتمندترین دولت‌ها هم غیرمنطقی است.
خوشبختانه در چند سال اخیر بیش‌ازپیش در کشورمان به امر کارآفرینی توجه شده است. هدف از نگارش کتاب حاضر نیز ترویج هر چه بیشتر فرهنگ کارآفرینی و خوداشتغالی یعنی تکیه به ظرفیت خود هر چند کم، است. در این کتاب می‌آموزیم که چگونه آغازگر کسب و کار خود باشیم. در دو فصل اول، یاد خواهیم گرفت که کسب و کارهای کوچک و متوسط چگونه‌اند و چه فرآیندی را برای راه‌اندازی کسب و کارمان باید طی کنیم. سپس نقشه راهمان را گام به گام ترسیم خواهیم کرد. حتی نقش رسانه‌های اجتماعی را هم در کسب‌کارمان بررسی می‌کنیم و در نهایت با انواع کسب و کارها آشنا خواهیم شد.
امید است که پس از مطالعه این کتاب برای خواننده تفکر عمیق‌تری در رابطه با مسیر شغلی‌اش ایجاد گردد. به امید اینکه فرد فرد جامعه دست به زانوی خود گرفته و بلند شوند و گام‌های محکمشان روی به سوی پیشرفت و توسعه کشورمان روانه شود.
به ویژه نسبت به افراد دارای معلولیت که بیشتر از دیگر اقشار بیکار هستند و پیش از دیگران نیاز به آموزش برای دستیابی به شغل مطلوب دارند، باید اهتمام داشته باشیم. معلولین به دلیل استعداد ذاتی‌شان توانایی برای رسیدن به شغل پایدار را دارند. آنان در ورزش، در استارت آپ‌ها و در بسیاری از حرفه‌های دیگر به رغم معلولیت خوش درخشیده‌اند. این کتاب راهکارهای خوبی به آنها می‌دهد تا موفق‌تر شوند.
لازم است از مدیریت دفتر فرهنگ معلولین آقای محمد نوری که در ویرایش این اثر مرا یاری کرد و از مدیریت انتشارات توانمندان که با خلوص نیت این کتاب را منتشر کرد و همه دوستان و همکاران تشکر نمایم.
ریحانه عصاریان
اردیبهشت 1400
فهرست
پیشگفتار 11
فصل اول: شناسایی کسب و کارهای متناسب
تعریف 17
شاخص‌های کسب و کارهای کوچک و متوسط 17
وضعیت کشورها 18
واقعیت‌های جامعه هدف 22
اهمیت و ضرورت 23
نقش آفرینی در توسعه اقتصادی 23
کارآیی اقتصادی و اجتماعی 26
نمود و نمودارها در جهان 28
حضور در چرخه جهانی 28
شاخص‌های آماری معلولان ایران 31
آمار سنجی 32
فصل دوم: مدل‌سازی برای کسب و کار مطلوب
تدبیرهای پایه برای ایجاد کسب و کار 43
روش‌های دهگانه 43
بوم مدل کسب و کار 49
ضرورت بوم مدل 51
تمرکز اصلی بوم مدل کسب و کار 52
اجزای بوم مدل کسب و کار 53
تقسیم‌بندی کلی بوم مدل کسب و کار 66
تدوین بوم مدل کسب و کار 67
تفاوت بوم مدل کسب و کار و بوم ناب 68
بوم ناب 69
اجزای بوم ناب 69
گام اول: مشکل یا صورت مسئله 70
گام دوم: بخش‌های مشتریان 71
گام سوم: ارزش پیشنهادی یکتا 72
گام چهارم: راه‌حل 74
گام پنجم: کانال‌ها 74
گام ششم: جریان‌های درآمدی 75
گام هفتم: ساختار هزینه‌ها 81
گام هشتم: سنجه‌های کلیدی 82
گام نهم: برتری مطلق 86
نکات تکمیلی 87
راهنمایی‌ها و توصیه‌ها 90
راهکارهای هفدهگانه 90
ویژگی‌های یک نام تجاری کارآمد 97
فصل سوم: بهره‌گیری از رسانه‌های اجتماعی
کارکرد و جایگاه رسانه اجتماعی 103
شناخت ویژگی‌ها 103
تأثیر اجتماعی 104
انواع رسانه‌های اجتماعی 106
طبقه‌بندی شبکه‌های اجتماعی 106
ویکی‌ها 108
پادکست‌ها 109
وبلاگ‌ها 111
فروم یا انجمن‌های گفتگو 113
جوامع محتوا 113
میکروبلاگ 114
ضرورت و چالش 116
ضرورت به‌کارگیری رسانه‌های اجتماعی 116
چالش‌های کسب و کارها در استفاده از رسانه‌های اجتماعی 119
اهمیت تجاری کسب و کار 121
سودمندی و ارزش تجاری رسانه‌های اجتماعی 122
تأثیر در افزایش مشتری، تولید و فروش 122
مزایای رسانه 124
افزایش کارکرد جهانی 127
فصل چهارم: کسب و کارهای خانگی
تجارب برخی از كشور‌های موفق 131
ایتالیا 132
تایوان 133
آمریکا 134
استرالیا 135
چین 135
ایران 136
سابقه كسب و كارهای خانگی در ایران 137
نهادهای متصدی 138
معلولان و کسب و کارهای خانگی 140
اهمیت این نوع اشتغال 140
موفقیت و علل آن 142
کسب و کار خانگی به عنوان یک ضرورت 143
انواع کسب و کارهای خانگی 144
صنایع دستی 144
حرفه‌های صنعتی 145
صنایع کشاورزی 147
صنایع رودوزی 147
حرفه‌های فرهنگی، اطلاع‌رسانی و هنری 148
مزایا و معایب 149
مزایای و خوبیها 149
آسیب شناسی 151
فصل پنجم: کسب و کارهای دانش‌بنیان
تعریف 159
ماهیت شرکت دانش بنیان 160
ویژگی‌های شرکت‌ها 163
خلق ایده‌های جدید 163
پایداری در مقابل تحولات جهانی 164
تجاری سازی ایده‌های خلاقانه 164
رقابت پذیری 165
عوامل مؤثر بر رشد و موفقیت 166
عوامل مدیریتی 166
عوامل تحقیق و توسعه 166
عوامل مالی 166
عوامل منابع انسانی 167
عوامل بازاریابی و فروش 167
محیط اقتصادی و تجاری 168
زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات 168
نظام نوآوری 168
عوامل مرتبط با دولت 169
عوامل فرهنگی و اجتماعی 169
تفاوت‌ها و انواع 170
تفاوت شرکت‌های دانش بنیان با سایر کسب و کارها 170
انواع شرکت‌های دانش بنیان 171
طرح‌های حمایتی 175
وضعیت کنونی ایران 176
فصل ششم: استارت آپ
شناخت استارت آپ 181
تعریف 181
تاریخچه 182
تمایز و جذابیت 183
تفاوت استارت آپ با دیگر کسب و کارها 183
جذابیت راه‌اندازی استارت آپ 185
مراحل راه‌اندازی استارت آپ 187
ایده‌پردازی 187
تحقیق و تعیین نقشه راه 188
ثبت ایده و ادعای مالکیت 188
تهیه نمونه اولیه 189
عرضه نمونه به جامعه هدف کوچک و بررسی بازار 190
ثبت ایده و محصول 191
پیدا کردن سرمایه‌گذار 192
شیوه سرمایه‌گذاری 193
مدل سرمایه‌گذاری 193
پیدا کردن سرمایه گذار استارت آپی مناسب 194
انواع سرمایه گذار برای ایده‌های استارت آپی 197
شتاب دهنده‌گان استارت آپ 199
منابع 201
