حادثه مهم تاریخی
برگزیده شدن فیلم ناشنوایی در جشنواره اسکار 2022
محمد نوری، دفتر فرهنگ معلولین
اسکار به عنوان مهم‌ترین رخداد سینمایی ـ هنری است؛ فیلم‌های معلولیتی اندکی تاکنون در اسکار حائز رتبه و برتری شده‌اند. سال 2022، بخت یار ناشنوایان شد و فیلمی با محتوای ناشنوایی در اسکار به عنوان بهترین فیلم برنده شد.
فیلم کُدا یا کودا CODA که در فارسی شنوای خانواده نامیده شده، از فیلم‌های رقیب پیشی گرفت و در نهایت به عنوان بهترین فیلم سال، رتبه دریافت کرد.
محتوا، داستان و پیشینه
فیلم 2021 CODA یک درام خانوادگی محصول آمریکاست که داستان آن روی زندگی یک خانواده ناشنوا با فرزندی شنوا تمرکز دارد. این فیلم یک اثر درام-کمدی آمریکایی به نویسندگی و کارگردانی سیان هدر (Sian Heder) است. این فیلم در واقع بازسازی یک فیلم فرانسوی به نام La Famille Bélier خانواده بلیر محصول سال 2014 است که توسط اریک لارتیگا (Éric Lartigau) کارگردانی شده بود. هر دوی این فیلم‌ها در نوع روایتشان همانند فیلم آلمانی Beyond Silence محصول سال 1996 هستند.
کودا اولین بار در 28 ژانویه 2021 در جشنواره ساندنس به نمایش درآمد و اپل در جشنواره حق توزیع آن را به قیمت 25 میلیون دلار به دست آورد. این فیلم در 13 اوت 2021 در سینماها و از طریق سرویس استریم اپل تی‌وی پلاس پخش شد. این فیلم با نقدهای مثبت منتقدان همراه بود و از سوی انستیتوی فیلم آمریکا به عنوان یکی از 10 فیلم برتر 2021 معرفی شد. کودا برنده جوایز اسکار 2022 بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای تروی کوتسور و بهترین فیلم‌نامه اقتباسی شد.
این فیلم درباره دختر جوانی به نام روبی یا رابی است. رابی (با بازی امیلیا جونز) هفده ساله تنها عضو شنوای یک خانواده ناشنواست. چون تنها فردی است که شنواست و در یک خانواده ناشنوا بزرگ شده، مفاهیم ناشنوایی و زبان اشاره را به خوبی می‌فهمد و می‌تواند دیدگاه‌های والدین و برادرش را به اطلاع مردم برساند و برعکس حرف‌های مردم را برای خانواده‌اش برگردان کند و با اشاره تفهیم کند یعنی نقش رابط را دارد. بیشتر وقت او صرف ترجمه و تفسیر حرف‌های دیگران برای پدر و مادرش (مارلی متلین و تروی کوتور) می‌شود. صبح‌ها پیش از مدرسه به همراه پدر و برادر بزرگترش لئو (دنیل دورانت) روی قایق ماهیگیری‌شان کار می‌کند. اما وقتی که به گروه کر مدرسه ملحق می‌شود، متوجه می‌شود که در خوانندگی استعداد خوبی دارد و استاد موسیقی‌اش (اوگینو دربز) او را تشویق می‌کند که در یک کالج معتبر موسیقی ثبت نام کند. در این میان، رابی مردد می‌شود که باید بماند و مراقب خانواده‌اش باشد یا به دنبال رؤیاهایش برود.
خانواده روبی در تجارت ماهیگیری فعالیت می‌کنند. روبی با اینکه به موسیقی علاقه دارد اما زمانی که متوجه می‌شود کسب و کار ماهیگیری خانواده در معرض تهدیدی جدی قرار گرفته است، میان انتخاب رشته مورد علاقه خود و کمک به کسب و کار خانواده‌اش، دچار تردید شده ولی وقتی خانواده توانایی‌های او را در موسیقی می‌بینند از او حمایت می‌کنند تا به کالج موسیقی برود.
سازندگان و بازیگران
سرمایه گذاران فیلم سینمایی کودا اصرار داشتند از بازیگرانی ناشنوا برای نقش‌های اصلی قصه استفاده کنند. اولین بازیگری که انتخاب شد مارلی متلین (Marlee Matlin) بود. برای بازیگران ناشنوا گروهی از مترجمان زبان اشاره استخدام شده بودند تا بتوانند راهنمایی‌های لازم را در اختیار این بازیگران قرار دهند. همچنین قبل از انتخاب امیلیا جونز (Emilia Jones) به عنوان شخص شنوای خانواده، از صدها دختر نوجوان تست گرفته شد. جونز برای ایفای این نقش 9 ماه قبل از آغاز فیلم‌برداری، شروع به یادگیری زبان اشاره کرد.
کارگردان و نویسنده: سیان هدر
ژانر: درام
تولید: Vendome Pictures
مدت زمان: 111 دقیقه
کشورها: آمریکا، فرانسه
تهیه کننده:
فابریس جیانفرمی، فیلیپ روسلت، ژروم سیدوکس، پاتریک واکسبرگر
اقتباس و بر پایه
خانواده بلیر
اثر ویکتوریا بدوس
توماس بیدگین
استانیسلاس کاره دو مالبرگ
اریک لارتیگاو
بازیگران
امیلیا جونز در نقش روبی راسی، فردیا والش ـ پیلو در نقش میلز، کوین چاپمن در نقش بردی، تروی کوتسور در نقش فرانک راسی، مارلی متلین در نقش جکی راکسی، دنیل دورانت در نقش لئو راسی، اوگینودربز در نقش برناردو ویلالوبوس/ آقای وی، امی فورسیت در نقش گرتی.
موسیقی: ماریوس دوریس
فیلم‌بردار: پائولا هویدوبرو
تدوین‌گر: ژراود بریسون
شرکت‌های تولیدکننده:
وندوم پیکچرز، پتی فیلمز
توزیع‌کننده: اپل تی‌وی پلاس
تاریخ‌های انتشار
28 ژانویه 2021 (ساندس)
13 اوت 2021 (ایالات متحده)
زبان
اشاره آمریکایی
انگلیسی
هزینه فیلم: 10 میلیون دلار
فروش گیشه: 1/1 میلیون دلار
گرایش
اثر یک درام اجتماعی برای خانواده‌هاست. داستان فیلم و شخصیت‌هایش نیز بیشتر از آنکه درگیر خود باشند در واقع درگیر ارتباط با جامعه اطرافشان هستند. فیلم تلاش دارد تا چند محور را در داستان خود تبدیل به مسئله‌ای برای بیان کند. ابتدا نمایش زندگی به عنوان یک ناشنوا در جامعه‌ای که همگی می‌شنوند.
محور دوم علاقه به موسیقی و داستانی از تلاش‌های یک نوجوان برای رسیدن به هدفش است. محور سوم نیز مسئله خانواده و انتظاراتی است که آنها از ما دارند. این سه محور می‌تواند اساس تحلیل فیلم کودا قرار بگیرد.
بررسی
رابی روسی هفده ساله به همراه خانواده‌اش در ایالت ماساچوست زندگی می‌کند. او تنها عضو شنوای خانواده است و همیشه نقش یک رابط و مترجم را برای پدر و مادر ناشنوایش ایفا می‌کند. کسب و کار این خانواده با ماهیگیری می‌گذرد و رابی نیز کمک دست آنهاست، اما با پیوستن به گروه کر مدرسه، او متوجه می‌شود که استعدادی فوق‌العاده در خوانندگی دارد و می‌تواند بورسیه خوبی را از کالج دریافت کند، اما تنها در صورتی که قدرت رها کردن خانواده‌اش را داشته باشد.
واژه CODA که عنوان فیلم است مخفف Children of Deaf Adults (فرزند والدین ناشنوا) است. این فیلم که بر اساس فیلم فرانسوی La Famille Belier ساخته شده است، دو موضوع تعهد به خانواده و دنبال کردن رؤیاها را مقابل یکدیگر قرار می‌دهد. هدر در شکل دادن به حس خانواده بسیار عالی عمل کرده است. کوستور، پدری مهربان و اهل خانواده است و شوخی‌های خاص خودش را دارد. متلین نیز در نقش جکی، یک مادر نگران و دلسوز ظاهر شده و دنیل دورانت، در نقش پسر بزرگ خانواده بازی کرده و موضوعی که رنجش می‌دهد این است که پدر و مادرش بیشتر به خواهر کوچکترش اعتماد می‌کنند تا به او. سکانس‌های خانوادگی، مثل سکانس میز شام، زنده و واقعی هستند و لحظاتی کمدی را ایجاد می‌کنند و این حس به مخاطب منتقل می‌شود که ناشنوایی به روش‌هایی گوناگون می‌تواند اعضای خانواده را به یکدیگر نزدیک کند.
تعلیق فیلم زمانی ایجاد می‌شود که نمی‌دانیم رابی کدام مسیر را انتخاب می‌کند: اینکه به دنبال عشق و علاقه‌اش به موسیقی می‌رود یا در کنار خانواده‌اش می‌ماند. در این میان، نقش‌آفرینی جونز یکی از نقاط قوت فیلم است؛ او به شخصیت رابی گرما، آسیب پذیری و روح بخشیده است و به این ترتیب شما نیز با او هم ذات پنداری می‌کنید و نگران مسائل و مشکلاتی هستید که او بر سر راه پذیرش مسئولیت‌های خانوادگی و پیدا کردن جایگاه خودش در جهان دارد.
فیلم کودا کاملاً باورپذیر و تأثیرگذار است و کمتر کسی پیدا می‌شود که تحت تأثیر بازی امیلیا جونز قرار نگیرد. تماشای این فیلم را پیشنهاد می‌کنیم. فیلم CODA 2021 در یک کلام فیلم شیرینی است که همه می‌توانند از آن لذت ببرند. فیلمی که می‌تواند شما را بخنداند و در عین حال اشک را نیز به چشمانتان بیاورد. انتخاب هوشمندانه کارگردان برای بازیگرانی ناشنوا موجب هنرنمایی‌هایی دیدنی و باورپذیر شده است. از طرف دیگر بازیگر نقش روبی نیز به خوبی جایگاه خودش را در این خانواده پیدا کرده است. سایر عناصر فیلم هم همه خبر از یک درام-کمدی بلوغ می‌دهند؛ از روایت سرراست گرفته تا طراحی صحنه و لباس با فضای واقع‌گرایانه‌ای که می‌سازند قادرند به راحتی بینندگان را با خود همراه سازند. شاید داستان فیلم این تصور را ایجاد کند که این اثر فقط برای خانواده‌های ناشنوا می‌تواند جالب باشد، اما مشخص است که سازندگان علاوه بر نمایش یک داستان خاص، احساسی و خانوادگی، رسالتی نیز در آگاهی سازی عموم مردم در برخورد با افراد ناشنوا و اطرافیان آنها داشته‌اند.
نمرات و امتیازات
فیلم کودا با استقبال فوق‌العاده‌ای از سوی بینندگان و منتقدان مواجه شده است. امتیاز این فیلم در IMDb تا کنون به 8.1 از 10 رسیده است و 96 درصد از کاربران گوگل آن را پسندیده‌اند. در راتن تومیتوز نیز بر اساس 216 نقد، 96 درصد از نقدها مثبت ارزیابی شده‌اند و در نهایت میانگین امتیاز 7.90 از 10 را گرفته است. همچنین در متاکریتیک تا کنون برای فیلم CODA 2021 امتیاز 75 از 100 بر اساس 44 نقد ثبت شده است. از این 44 نقد، 36 نقد مثبت و 8 نقد متوسط هستند.
فیلم «CODA» اثر جذابی برای کسانی است که می‌خواهند اثر خانوادگی خوبی را تماشا کنند. فیلمی که با نقدهای مثبتی از سوی منتقدان و همچنین استقبال از سوی مخاطبان روبرو شده است و نشان می‌دهد در دنیای آثار سینمایی اکشن و پر از ضد و خورد امروزی می‌توان اثری دید که تلاشی برای پیوند دادن دنیای سکوت با دنیای پر از سر و صداست.
نکات معلولیت شناختی
وقتی این فیلم را از منظر معلولیت شناسی بررسی می‌کنیم، این نکات به دست می‌آید:
1ـ نقش رابط یا مترجم در زندگی ناشنوایان مهم و اساسی است و پیشرفت و موفقیت آنان منوط به بودن یک رابط یا مترجم دلسوز و کارآمد است.
2ـ استحکام و پیوند خانواده در ناشنوایان می‌تواند در پیشرفت آنان مؤثر باشد. برعکس تنش و درگیری در خانواده مانع پیشرفت است.
3ـ ناشنوایان و نیز دیگر معلولان با درایت می‌توانند رهبری جامعه را هم به دست گیرند و نقش لیدر ایفا کنند. چنان که پدر رابی در جلسه ماهیگیران به فروش ماهی به قیمت کم به دلالان را ظلم و بی‌عدالتی خواند و دیگر ماهیگیران را متقاعد ساخت خودشان شرکت فروش تأسیس کنند. این کار را با پشتکار انجام داد و به سود خوبی رسیدند.
4ـ این فیلم نشان می‌دهد که نهادهای سوداگر و استثمارگر گاه با نهادی دولتی همکاری می‌کنند و به ضرر ناشنوایان اقدام می‌نمایند. در چنین مواردی ناشنوایان باید آگاهی و درایت و هوشیاری داشته باشند. از این‌رو این فیلم به نوعی فرهنگ‌سازی برای هوشیاری به آنان می‌دهد.
5ـ ناشنوایان با معرفی توانایی‌های خود به جامعه، می‌توانند جامعه را پشتیبان خود کنند و در این فیلم در موارد زیاد این نکته به تصویر کشیده شده است.
6ـ اینکه روابط عاشقانه مؤثر است و در سرنوشت افراد و خانواده مؤثر باشد، در این فیلم به خوبی، پردازش شده است.
7ـ مطالعه و آگاهی ناشنوایان در شرایط بحرانی به آنان کمک می‌کند، پدر خانواده کتاب می‌خواند و مطالعه می‌کند و این نکته در فیلم برجسته است.
8ـ اشتغال و درآمد در زندگی ناشنوایان مؤثر و کارآمد است.
9ـ پشتکار و فعالیت مدام و نهراسیدن از کار و تلاش در این فیلم خیلی خوب برجسته شده است. رابی صبح زود به ماهیگیری می‌رود و بعد به مدرسه و دانشگاه و گاه از فرط خستگی سر کلاس خوابش می‌برد.
10ـ روابط مردم با ناشنوایان و بالعکس در این فیلم بسیار خوب بُلد شده است. مردم بعضاً از فرهنگ و آداب و رسوم ناشنوایان چیزی نمی‌دانند و همین مسئله گاه به نزاع و زد و خورد منجر می‌شود. ناشنوایان هم بعضاً راجع به مسائل افراد عادی چیزی نمی‌دانند.
11ـ روابط صمیمی و گفت‌وگو بر سر مسائل اختلافی در خانواده برجسته شده و نشان می‌دهد که افراد خانواده می‌توانند با شفافیت یکدیگر را نقد کنند و در عین حال با هم دوست باشند.
12ـ مفاهیم انسانی مثل ایثار و فداکاری، مثلاً پدر وقتی شرایط بحرانی را می‌بیند تصمیم به فروش لنج می‌گیرد، رابی وقتی رفتن به کالج را متضاد با منافع خانواده می‌بیند، تصمیم می‌گیرد کالج را رها کند.
اینها نمونه‌هایی است که در فیلم برجسته شده‌اند.
فیلم‌برداری
این فیلم در اواسط سال 2019 در لوکشین گلاستر، ماساچوست فیلم‌برداری شد.
جوایز
سال: جشنواره یا مراسم: بخش: نامزدی: نتیجه: جایزه
2022: جوایز اسکار: بهترین فیلم: فیلیپ روسلت، فابریس جیانفرمی و پاتریک واکسبرگر: برنده: تندیس اسکار بهترین فیلم‌نامه اقتباسی: سیان هدر: برنده
بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: تروی کوتسور: برنده
منابع
“Berlin: International Buyers Up in Arms Over Buy-Back Proposals Post-Coda (Exclusive)”.
هالیوود رپیورتر. March 2021. Retrieved November 2,2021.
“CODA (2021)”باکس آفیس موجو. بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها.. Retrieved December 23, 2021.
DAlessandro, Anthony (January 30, 2021). “Apple Lands ‘CODA’ for $25M+ Record Setting WW Deal; First Major Virtual 2021 Sundance Film Festival Sale”. Deadline Hollywood. Retrieved January 30, 2021.
“CODA (2021)”. Rotten Tomatoes. Archived from the original on January 31, 2021. Retrieved March 24, 2022.
Lee, Benjamin (2022-03-28). “Oscars 2022: Coda triumphs while Will Smith attacks Chris Rock onstage”. The Guardian. Retrieved 2022-03-28.
Trahan, Erin (January 27,2021). “Gloucester-Set Film ‘CODA’ Debuts At Sundance”. The ARTery.
WBUR-FM. RetrievedMay 4, 2021.
www.bbcpersia
«لیست جوایز فیلم کودا». بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها 22IMD آذر 1400. دریافت شده در 29 اسفند 1400.
پایگاه خبری تحلیلی ساعد نیوز https://saednews.com
*.م.ن
