جریان حمایت از معلولان
محمد نوری (مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولین)
24 خرداد 1402
قبل از تصویب قانون معلولان در مجلس شورای اسلامی، در همه محافل و تجمع‌ها این بحث داغ بود که ریشه همه بدبختی‌های معلولان در نداشتن قانون است و اگر قانون تصویب شود، به سرعت همه مشکلات رفع خواهد شد و معلولان به حقوق خود می‌رسند.
بالاخره بعد از فراز و فرودهای بسیار قانون معلولان در 1396 در مجلس به تصویب رسید. چند سال گذشت ولی خبری از حل مشکلات نشد، نه تنها رفع نشد، بلکه بیشتر و حجیم‌تر هم شد. عده‌ای از کارشناسان معلولان یا اهالی قانون و دانش حقوق در سال‌های اخیر به این سو رفته که قانون داشتن شرط خوشبختی نیست، بلکه قانونی می‌تواند رافع مشکلات باشد که محتوای حمایت‌گرایانه از معلولان داشته باشد. حتی برخی قوانین نه تنها از حقوق معلول حمایت نمی‌کنند بلکه زمینه‌ها را علیه آنها هموار می‌سازند. این بحث کم‌کم در همه محافل و مجالس دارد اوج می‌گیرد و در این باره ده‌ها کتاب و مقاله تاکنون تألیف و عرضه شده است. نمایشگاه بین‌المللی کتاب 1402 را جستجو می‌کردم متوجه شدم چندین کتاب با عنوان حمایت از معلولان عرضه شده که نشانگر رشد و گسترش این موضوع در محافل آکادمیک است. بعضی از این آثار را خریدیم و برای هر یک گزارشی نوشته و روی سایت دفتر فرهنگ معلولین گذاشتیم. برای نمونه این آثار را جستجو و گزارش آنها را مطالعه کنید:
حمایت از معلولان در راستای اصل منع تبعیض، سعید نیلفروشان
حمایت از معلولان در کنوانسیون بین‌المللی و حقوق بشر و حقوق ایران با تأکید بر نقش سازمان بهزیستی، حمیدرضا الهیاری.
به نظر می‌رسد نه قانون خواهی و نه قانون با محتوای حمایت گرایانه به تنها کافی نیست و این مقوله‌ها مستقلاً توانایی حل مشکلات معلولان را ندارند بلکه مجموعه‌ای از عوامل و ساختارها باید ایجاد گردد و در یک اقدام همگانی به حل مشکلات بپردازند. اما مقوله‌ها و عوامل مؤثر در پیشرفت معلولان عبارت‌اند از:
ـ اراده و خواست خود معلولان
ـ قانون
ـ متناسب بودن قانون با شرایط جدید جهانی و اقتضائات ملی و دینی
ـ مدیریت کارآمد و به روز
ـ مراکز مدنی و مردمی پشتیبان
ـ فرهنگ کارآمد
ـ نهادهای دولتی حامی و فعال
این هفت عنصر با هم و در کنار هم می‌توانند زمینه ساز حل مشکلات معلولان و پیشرفت آنان شوند.
*.م.ن
