ثمینه باغچه بان: خادم فرهنگ و جامعه، رضا محمودی و محمد نوری، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۷، ۲۵۶ ص.
ISBN: 978-600-99808-3-3 ؛ Thamineh Baghcheban: The Servant of Culture and Society
موضوع(ها):
معلمان ناشنوایان – ایران
معرفی مختصر کتاب
کتاب حاضر پس از بیان زندگینامه‌ی ثمینه باغچه بان به خدماتی که وی برای فرهنگ و جامعه کشور انجام داده است می‌پردازد. چند گفتگو، کارنامه‌ی فرهنگی ازجمله کتاب، اسناد و …، شرکت در نشست‌ها و مراسم، مجموعه تصاویر در طول زندگی باغچه بان و مدارک فرهنگی وی را مطرح کرده است. و در پایان، نمایی نوشتاری از خانواده باغچه بان را ارائه داده است.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
مقدمه
خانواده پنج نفره باغچه‌بان آغازگر راه نو و دانش جدید در عرصه تعلیم و تربیت به ویژه برای ناشنوایان بوده است. آنان شنوایانی هستند که بیش از هر کس دغدغه رشد و بلوغ عزیزانی را داشتند که فاقد گفتار و شنوایی بوده‌اند.
در رأس این خانواده، مرحوم جبار عسگرزاده مشهور به باغچه‌بان (۱۲۶۴- ۱۳۴۵) قرار دارد؛ او انسان زحمت‌کشی است که با دست تنها و فاقد امکانات ولی با عزم آهنین و قلبی مالامال از عشق به جامعه، قدم‌های بلندی برای آموزش و پرورش ایران زمین و بعد برای پیشرفت فرهنگی ـ اجتماعی ناشنوایان برداشت. به طوری که دِیْن او بر همه آحاد ایرانیان مبرهن و واضح است. تاکنون درباره او چند کتاب و چندین مقاله تألیف و منتشر شده اما هنوز بسنده نیست و خلأهایی احساس می‌شود؛ به ویژه لازم است درباره مرحوم باغچه‌بان کتاب‌های مرجع تولید و منتشر گردد.
پس از جبار باغچه‌بان، دخترش ثمینه باغچه‌بان میراث‌بان و پاسدار خط فکری و توسعه دهنده افکار پدرش گردید. درست است که همسر جبار و دیگر فرزندانش همپای او کوشیدند و سهم فراوان مخصوصاً در عمل و مدیریت برای ناشنوایان دارند؛ ولی ثمینه باغچه‌بان علاوه بر فعالیت‌های همانند آنان، در گسترش اندیشه و تدبیر و راه کارهای فکری هم مؤثر بوده است.
به رغم جایگاه متعالی ثمینه ولی آن‌گونه که شاید و آن‌طور که بایسته اوست به وی پرداخته نشده و به جامعه ایران معرفی نگردیده به ویژه لازم است یکی دو اثر مرجع درباره خانم ثمینه مثل مأخذشناسی و راهنمای آثار عرضه گردد. از چند سال پیش این فکر به نظرم رسید که کارنامه جامع آثار و افکارش در یک جلد به سبک راهنما معرفی گردد و شروع به جمع‌آوری مدارک و اسناد نمودم. اما در عمل به این نتیجه رسیدم که اجرای این پروژه یکباره ممکن نیست و لازم است در چند فاز اجرا گردد. نخست درصدد برآمدم مجموع آثار ایشان را گردآوری کنم. با آقای رضا محمودی مشورت شد و ایشان هم همین نظر را داشت و به علاوه اسناد و مدارکی را جمع کرده بود. بالاخره قرار شد من و ایشان با هم و با تقسیم کار کتابی درباره خانم ثمینه باغچه‌بان آماده کنیم. پس از حدود یک سال متن حاضر آماده شد. این مجموعه شامل آثار و اسنادی است که درباره ایشان طی چند دهه عرضه شده است.
استاد فرزانه جناب آقای رضا محمودی در تألیف و آماده‌سازی این کتاب بسیار کوشا بوده‌اند. ایشان راهنمایی‌های خوبی داشتند و علاوه بر آن، رابط با خانم ثمینه باغچه‌بان بود. به طوری که بُعد مسافت مانع دریافت نظریات ایشان نشد. حتی بارها مستقیم با خانم باغچه‌بان تلفنی صحبت شد و از پاره‌ای راهنمایی‌های سودمند ایشان بهره‌مند شدیم. همه اینها با تلاش‌های استاد محمودی امکان‌پذیر بود.
در پایان لازم است از همه عزیزانی که به ما کمک فرمودند تا این سرمایه ملی یعنی خانم ثمینه باغچه‌بان به نسل کنونی و نسل‌های آینده معرفی شود سپاسگزاریم. به ویژه از حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد شهرستانی نماینده آیت اللّه العظمی سیستانی مدظله که همواره با حمایت‌های خود، راهگشا بوده‌اند، بی‌نهایت سپاسگزارم.
محمد نوری
پیشگفتار
خانم ثمینه باغچه‌بان به رغم اینکه نود و چند بهار از عمرش می‌گذرد اما هنوز شادابی و سرزندگی ویژه خود را دارد و هنوز فعالیت‌های روزانه‌اش برقرار و مشغول آموزش ادب فارسی است.
خانم باغچه‌بان یک سرمایه بزرگ ملی است؛ زیرا تجارب فراوانی با خود دارد. امید است در این سال‌ها مجالی پیدا کند و این تجربه‌ها و درس‌های تاریخی را ثبت و ضبط نماید. در ایران هم ضروری است جوانان به ویژه ناشنوایان با تحولات زندگی ایشان آشنا شوند. این مجموعه صرفاً جمع‌آوری اطلاعات موجود است و هدف این است که با تجمیع مطالب مرتبط به ثمینه خانم، مانع از بین رفتن آنها شویم. همچنین با دسته‌بندی و طبقه‌بندی این متون، کاربران و پژوهشگران زودتر به آنها دسترسی داشته و به راحتی از آنها استفاده کنند. اما ارزیابی کارنامه و نقد میراث ثمینه را به نوبت دیگر موکول می‌نماییم.
نسل کنونی ایران زمین مخصوصاً ناشنوایان و کم‌شنوایان عزیز باید بدانند که فرهنگ موجود دستاورد و دست رنج انسان‌های بزرگی چون جبار باغچه‌بان و ثمینه باغچه‌بان است. البته نباید از تلاش‌های دیگر اعضای این خانواده مثل صفیه همسر جبار باغچه‌بان و پروانه دختر دیگر جبار باغچه‌بان غفلت کرد اینان هم بسیار کوشا بوده و همواره در سختی‌ها، کمبودها و ناملایمات در کنار بزرگ خانواده تلاش می‌کردند. در مجموع این خانواده برای سواددار شدن و برای پیشرفت مردم ایران از هیچ خدمتی مضایقه نکرده‌اند و خدماتشان در بسیاری از زمینه‌ها بی‌نظیر است. در مقابل انتظار هست مردم ایران قدرشناس و متشکر آنان باشند و نگذارند به فراموشی سپرده شوند.
در پایان از همه اشخاصی که در تألیف این اثر همراهی نمودند تشکر می‌کنم، به ویژه از خود خانم باغچه‌بان تشکر ویژه دارم.
رضا محمودی
یادداشت خانم ثمینه باغچه‌بان
آقای محمد نوری گرامی و پسرم رضا،
نمی دانم به چه زبانی از مهر و محبت شما سپاسگزاری بکنم؛امیدوارم که سزاوار درصدی از بزرگداشت شما باشم. زمانیکه به گذشته‌ام می‌نگرم، دلم پر از شادی می‌شود، چه سعادتی بود همدوش پدرم کنار فرزندان ناشنوایم بودن.
هر روز زندگی ام در دبستان کَر و لالها و آموزشگاه باغچه‌بان سراپا شادی بود.
اگر دوباره به دنیا بیایم باز همین راه را در پیش خواهم گرفت و خداوند را سپاسگزارم که مرا به این راه رهنمون شد.
آقای محمد نوری عزیز و رضا جانم
ای کاشکی به دنیا تا چشم کار می‌کرد دل بود و آدم آن را قربان یار می‌کرد.
چقدر آرزومندم که بار دیگر بتوانم به کشورم که از آن دور مانده‌ام باز گردم و شما عزیزان و دیگر فرزندان عزیزم را ببینم.
بود آیا که در میکده‌ها بگشایند گره از کار فرو بسته‌ی ما بگشایند
از قدیم گفته‌اند که آرزو بر جوانان عیب نیست، من هم به لطف شما همیشه جوانم! از دور شما فرزندان عزیزم را می بوسم.
خدا نگهدارتان باد
ثمینه باغچه‌بان
۱۰ اسفند ماه ۱۳۹۶
یادداشت خانم پروانه باغچه‌بان
جناب آقای محمد نوری
با سلام و آرزوی سالی خوش با سلامتی و موفقیت برای شما و خانواده، کتاب‌های «سالشمار باغچه‌بان» و همچنین «ثمینه باغچه‌بان» را خواندم. هدف شما در تهیه این کتاب‌ها و سایر فعالیت‌های فرهنگی‌تان که در پیشبرد دانش جامعه ایرانی کوشیده‌اید، بسیار ارزنده است و از پروردگار برای شما آرزوی توفیق و توان می‌نمایم.
تا آنجا که محفوظات و وقت تنگ من اجازه می‌داد و با نظر ثمینه خانم، اصلاحاتی در این کتاب، از نظر تاریخ وقایع و بعضی مطالب دیگر انجام دادم. امیدوارم مورد استفاده قرار گیرد.
با تشکر از زحمات شما
پروانه باغچه‌بان
۱۴ فروردین ماه ۱۳۹۷
