شصت توشه عرفانی از دعای ابوحمزه ثمالی، محمود صلواتی، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۷، ۱۸۳ ص.
ISBN: 978-600-99808-9-5 ؛ Sixty Mystical luggage of Abu Hamza Thumali’s Prayer
موضوع(ها):
دعای ابوحمزه ثمالی – نقد و تفسیر
دعاها
معرفی مختصر کتاب
کتاب حاضر، توضیح و شرح دعای ابوحمزه ثمالی به‌عنوان یکی از بهترین متون در فرهنگ مذهبی شیعیان در قالب برداشت‌ها و توشه عرفانی از این دعا می‌پردازد. دعای ابوحمزه از جلمه دعاهای امام سجاد (علیه‌السلام) در سحرهای ماه مبارک می‌باشد که به نام راوی آن یعنی ابوحمزه ثمالی مشهور است. شیوائی واژه‌ها، منظم بودن فرازها، مضامین عمیق و ژرف، مفاهیم والا ازجمله ویژگی‌های این دعای شریف است. نویسنده تلاش می‌کند از عناصر «دعا» که روش ارتباط با معبود است، درخواست و چگونگی درخواست، نحوه بیان درد دل‌ها و شیوه سخن گفتن باخدا را در این اثر نشان دهد. به‌گونه‌ای که بنده هر وقت اراده کند می‌تواند به سمت خدا برود و از او حاجت بخواهد آن‌هم بدون واسطه و هرگاه خدا را بخواند پاسخش را می‌گوید.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
سخن ناشر
دعای ابوحمزه، یکی از بهترین متون در فرهنگ مذهبی ما است که روش ارتباط با معبود، درخواست از خالق و چگونگی بیان درد و دل‌ها و شیوه معاشقه با او را نشان می‌دهد. این دعا برای اقشار آسیب‌مند و گرفتار که فریادرسی جز خدا ندارند؛ و همه درها مگر باب رحمت پروردگار را به روی خود بسته می‌بینند، بسیار راهگشا و کارگشا است.
یکی از فرازهای این دعا چنین است:
«اللّهمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطَالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَهً وَ أَبْوَابَ الدُّعَاءِ إِلَیْکَ لِلصَّارِخِینَ مَفْتُوحَهً: بار خدایا، من راه‌های درخواست را به سویت گشوده می‌بینم و درهای دعا را برای فریادرس خواهان باز می‌یابم».
آسیب‌مندان که بر اثر بیماری‌های صعب‌العلاج و مددجویانی که فقر و بیچارگی توانشان را بُریده و معلولانی که از سال‌های نخست زندگی، با مشکلات پیچیده جسمی، روحی، اجتماعی و اقتصادی مواجه هستند، اینان همه راه‌ها را رفته، همه منابع را تجربه کرده، ولی مشکلات آنان همچنان باقی است و اکنون فقط خداوند را یاری‌گر خود می‌دانند و به سوی معبود لایزال و قادر بی‌همتا آمده‌اند.
در فراز دیگر این دعا آمده که خداوندا هر وقت بخواهم می‌توانم به سوی تو بیایم و حاجت بخواهم آن هم بدون واسطه و می‌توانم با تو خلوت کنم و اسرارم را با تو بگویم. باز در جای دیگر دعا آمده:
«سپاس خدا را که هرگاه می‌خوانمش پاسخم را می‌گوید، هر چند هر گاه می‌خواندم کندی می‌کنم؛ سپاس خدا را که چون درخواست می‌کنم عطایم می‌کند و چون از من قرض می‌خواهد بخل می‌ورزم».
روان‌شناسان در این دوران با تجربه‌های فراوان به این نتیجه رسیده‌اند که دعا و نیایش برای انسان نیازمند، غذای روح و روان و برای آسیب‌مندان جسمی یک ضرورت و روش درمان است. اما چه دعایی بهتر از چنین متنی که به تأیید معصومین علیهم السلام هم رسیده و به لحاظ محتوایی بسیار سازنده است.
حجت الاسلام والمسلمین محمود صلواتی پدیدآورنده این کتاب، از پژوهشگران برجسته حوزه علمیه است که کتاب نهج العباده ایشان در دوازدهمین همایش کتاب سال حوزه علمیه قم برگزیده شده است. ایشان سال‌ها است مشغول تحقیق و تدریس و بازخوانی دعاها به ویژه دعای ابوحمزه است و با زبان و ادبیات جدید و مورد پسند نسل جوان به شرح آن پرداخته و به اختصار همه قسمت‌های دعا را توضیح داده‌اند. از این رو کتابی سودمند برای عموم مردم و به ویژه آسیب‌مندان است که ما اینک آن را به صورت زیبا در اختیار علاقمندان قرار می‌دهیم، بدین امید که شفا بخش دردمندان و تعالی بخش نیازمندان باشد.
پیشگفتار
بی‌تردید دعا بیان درخواست‌های درونی و جلوه آرزوها و ایده‌آلهایی است که انسان به دنبال آن است. درخواست چیزهایی که می‌خواهد و الگوهایی که می‌پسندد.
دعا آغاز حرکت است از آنچه هست، به آنچه باید باشد. دعا یک نوع هدف‌گذاری، نقطه‌زنی و جهت‌گیری است، که انسان را وا می‌دارد بداند در زندگی چه بخواهد، به دنبال چه چیز باشد و به کدام سو حرکت کند.
دعا درخت تناوری است که در ابعاد مختلف زندگی و در ساختار وجودی هر انسان ریشه دوانیده اما شاخه‌های بلند آن بر بال تخیل نشسته و تا دوردست‌ها گسترده است. در چارچوب «دعا» و به تعبیر فارسی آن «درخواست» هم جهان‌بینی مطرح است و هم جهان‌شناسی، هم اعتقادات است و هم اخلاق، هم نیازهای فردی است و هم اجتماعی، هم دنیایی است و هم آخرتی و ازاین‌رو درخواست‌کننده باید به درخواست‌های خود توجه داشته باشد، و بداند چه می‌خواهد و چه باید بخواهد و چگونه باید برنامه‌ریزی کند تا به درخواست‌های خود برسد.
در دعاهای ائمه معصومین و پیشوایان دین علیم‌السلام به‌ویژه دعاهای امام سجاد علیه السلام به همه این نکات پرداخته شده و نیازهای مختلف انسان بازگفته شده است. که نه‌تنها باید آن‌ها را خواند بلکه باید در آن‌ها اندیشید و به توشه‌گیری از آن‌ها پرداخت. دعای ابوحمزه ثمالی یکی از آن دعاهای شریف است که از جامعیت ویژه‌ای برخوردار است و در شب‌های ماه مبارک رمضان خوانده می‌شود.
محمود صلواتی
فروردین ماه ۱۳۹۷ ﻫ .ش
