فرهیخته و فعال مدنی خانم اقدس کاظمی: زندگی‌نامه و کارنامه‌ی ویژه فعالیت‌های معلولیتی، محمد نوری، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۷، ۳۵۸ ص.
ISBN: 978-600-99808-5-7 ؛ Educated and Civil Activist Ms. Aqdas Kazemi: Biography and Special Record on Disability field activities
موضوع(ها):
کاظمی، اقدس، ۱۳۱۸ –
معلمان – ایران – قم – سرگذشتنامه
معلمان – ایران – سرگذشتنامه
معرفی مختصر کتاب
کتاب پیش رو پژوهشی در زمینه معلولیت و معرفی معلولان و مشکلات و توانایی‌های این قشر از جامعه است. نویسنده در این کتاب به معرفی خانم اقدس کاظمی می‌پردازد که از معلولان کشور است و باوجود معلولیت، شاعر، نویسنده، سخنور، حقوقدان و صاحب آثار فراوان است. این کتاب شامل زندگی‌نامه خودنوشت، دیدگاه‌ها، معرفی آثار، اشعار، مقالات و نظرات دیگران درباره خانم کاظمی است و در پایان به فعالیت‌های مدنی وی اشاره می‌کند.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
طلیعه
چون نور چراغ راه ما الله است
آغاز سخن همیشه بسم الله است
خداوند بزرگ را سپاس می‌گویم که از ازل آب و گل مرا با عشق به مردم و خدمت به محرومین پیوند داد و رسم معلمی و ایثار را به من آموخت که در سنّ ۱۶ سالگی کسوت معلمی بر تن نموده، در خدمت نوباوگان ایران زمین باشم و نیز سال‌های عمرم را به خادمی آنان و جامعه محرومین کشورم بگذرانم.
موهبت دیگر خداوندی، قلمی است که چون ذوالفقار که در کفم قرار دارد که بتوانم از حقوق خویش و مردم مظلوم و محروم جامعه در هر زمان دفاع کنم و نیز مونس تنهایی‌ام در دوران پیری باشد. امروز که هفتاد و هفت سال از عمرم می‌گذرد با جسم ناتوان تکیه بر این قلم زده‌ام و هنوزم که هنوز است خدمت به محرومین را از یاد نبرده و به دعای آنان زنده‌ام.
اخیراً عنایات الهی شامل حالم گردید که توسط یکی از دوستان، افتخار آشنایی با دفتر فرهنگ معلولین قم را پیدا کردم. وقتی با ریاست محترم مؤسسه، جناب آقای محمد نوری مواجه گردیدم و از آثار برجسته و کارهای انجام شده مؤسسه دیدن نمودم در نهایت بهت و ناباوری از اینکه در گوشه‌ای از شهر من این همه برای معلولین کشور کار شده آنچنان تحت تأثیر قرار گرفتم که بی‌وقفه اعلام همکاری با مؤسسه را نمودم به ویژه وقتی که با چند تن از خانم‌ها و آقایان نابینا و معلول، جلساتی برگزار شد و به توانایی‌های آنان پی بردم این عشق و علاقه در همکاری فزونی یافت. لذا بدین وسیله مجدداً اعلام می‌دارم از این پس، قلم و قدم با همه وجودم در تمام لحظات شبانه‌روز جهت خدمت صادقانه به جامعه معلولین ایران مثل گذشته رایگان خواهد بود که این خدمتگزاری درجه افتخاری است که همواره بر سینه‌ام حک خواهد گردید.
با احترام خاص: اقدس کاظمی (مژگان)
۱۵ مرداد ۱۳۹۶ قم
مقدمه
خانم اقدس کاظمی قمی متخلص به مژگان شاعر، نویسنده، سخنور، حقوقدان و بالاخره صاحب دیدگاه و آثار فراوان در مباحث مختلف از جمله درباره کودکان آسیب دیده، آسیب‌های اجتماعی، جوانان معتاد و آسیب‌مند، زنان دارای معضلات اجتماعی، خانواده‌های آسیب دیده و خلاصه آسیب‌ها و معلولیت‌های اجتماعی است.
تنها خانمی است که در حوزه‌های معلولیت اجتماعی هم پژوهش و تألیف دارد و هم دارای اقدامات و فعالیت‌های عملی و مدنی است. کتاب‌هایی مثل آسیب‌های اجتماعی در دو جلد، نیش و نوش جوانی؛ تربیت فرزندان؛ جهان نگران نسل جوان و سالمندی و بازنشستگی از جمله برخی از آثار او است.
به دلیل همین ویژگی او، دفتر فرهنگ معلولین از سال ۱۳۹۳ در فکر بود، از نظریات، دانش و تجارب ایشان بهره‌مند گردد؛ به ویژه اینکه خانم کاظمی با مؤسسات و نهادهای مردمی و فعال در عرصه معلولیت مثل رعد فاطمیه همکاری فراوان داشت و عملاً به تجارب عینی و ملموس دست یافته بود تا اینکه در جریان تألیف کتابی درباره آقای علی رفیعی شعری از خانم کاظمی دریافت شد و این شعر آغازگر همکاری‌های بعدی شد. پس از کتاب آقای رفیعی، در پروژه مرحوم احمد پوستچی فعالانه همکاری داشت. به طوری که اگر همت و تلاش و پیگیری‌های ایشان نبود این پروژه متوقف می‌گردید.
مشخصه بارز خانم کاظمی این است که بسیاری از عرصه‌های مدنی را عملاً و یک تنه وارد شده و تجربه اندوخته است. تصور کنید در فضای قم، اولین زنی بوده که در ورزش حرفه‌ای، در فعالیت‌های مدنی مثل رسیدگی به بانوان بی‌‌سرپرست، در فعالیت‌های سیاسی مثل انتخابات، در محافل ادبی و فرهنگی مثل شعرخوانی و انجمن اشک قلم شرکت و مشارکت داشته و اکنون انبانی از دستاورد و تجربه به همراه دارد. به همین دلیل برای فرهنگ‌سازی در جامعه معلولین، به خوبی می‌تواند مساعدت نماید.
***
خانم کاظمی بنیانگذار چند مدرسه مثل دبیرستان آزرمیدخت و اولین دبیرستان دخترانه شبانه‌روزی در قم بوده و مدیریت و ریاست چند واحد آموزشی را بر عهده داشته است. با توجه به اینکه هنوز در استان قم برای معلولین واحد آموزشی شبانه‌روزی تأسیس نشده و نیز برای معلولانی مثل نابینایان دوره متوسطه و در گذشته راهنمایی و متوسطه تأسیس نشده و فقط دوره ابتدایی دارند، چنین شخصیتی با این همه تجارب آموزشی، برای این‌گونه کارهای معلولان ضروری است.
امید است زودتر صحت و عافیت یافته و بتوانیم بیش از گذشته از وجود با صلاحیتش بهره‌مند گردیم.
***
خانم کاظمی در ۱۳۱۸ در قم چشم به جهان گشود و اکنون ۷۸ بهار از عمرش می‌گذرد. ایشان در ۱۳۳۴ وارد آموزش و پرورش شد و شغل شریف معلمی را برگزید. یعنی ۶۲ سال قبل جزء اولین خانم‌هایی بوده که در دبیرستان‌های دخترانه قم ورود داشته است.
شهر قم و استان قم و نیز کشور ایران و مذهب تشیع مفتخر است که چنین بانوان فعال و مؤثر را در محیط خود و تحت تعالیم خود پرورش داده است. چنین دُر گران‌بها اگر در کشورهای دیگر بود تا کنون چند مکان عمومی، پارک، خیابان، مدرسه، دبیرستان و غیره را به نامش مزین نمودند. هنوز هم دیر نشده و به استانداری و اداره آموزش و پرورش استان قم پیشنهاد می‌شود، چند جا از اماکن عمومی را به نام خانم اقدس کاظمی نام‌گذاری نمایند.
نیز بهزیستی و آموزش و پرورش استثنایی لازم است جاهایی را به نام ایشان بنامند چون در عرصه‌های مختلف معلولیت به ویژه معلولیت‌های اجتماعی هم فعالیت فرهنگی و فکری داشته و صاحب نظر و دیدگاه است و هم عملاً تلاش نموده است برای نمونه به کمیته‌ای برای رسیدگی به دانش‌آموزان بی‌بضاعت تشکیل داده بود یا برای ازدواج آنها، تشکیلاتی راه انداخته بود و در سال‌های اخیر با سالمندان تشکلی ایجاد کرده است.
***
مهم‌تر از همه اینها غفلت و فراموشی از چنین سرمایه‌هایی در مسیر تعلیم و تربیت است. دائماً از انحرافات جوانان گفته می‌شود ولی آیا فکر شده چگونه جوانان در مسیر درست و تعلیم و تربیت صحیح قرار می‌گیرند؟
اگر آموزش و پرورش قم از خانم کاظمی دعوت کند و هر هفته در یک دبیرستان برنامه‌ای بگذارد تا برای دختران تجارب خود را بگوید، آنها مشکلات خود را با خانم کاظمی در میان بگذارند و خانم کاظمی از کتاب‌های خود به آنها هدیه دهد. نتیجه اینکه الگوسازی شکل بگیرد یک شخصیت مثل خانم کاظمی را در ذهن و روان جوانان به عنوان الگو برجسته خواهد شد، چنین اقداماتی بسیار مؤثر است و موجب جلوگیری از انحرافات آنان می‌گردد. اما از هیچ دبیر و فرهیخته قدیمی تا کنون دعوت نشده و آموزش و پرورش فقط با وارد کردن محفوظاتی در ذهن دانش‌آموزان و امتحانات فرمالیته آنها را تربیت کند.
***
دفتر فرهنگ معلولین با کمک برخی از شخصیت‌های فرهیخته درصدد بر آمد یک جلد کتاب جامع درباره خانم کاظمی تدوین کند و حداقل خدماتش را برای معلولان گزارش دهد. به این امید که نسل‌های آینده شناخت مناسبی از او داشته باشند.
از همه عزیزان تمنا می‌کنیم هرگونه اطلاعات، نوشته و اسنادی درباره ایشان دارند ما را یاری کنند، یا اگر می‌توانند مقاله درباره ایشان و در تحلیل و بررسی افکار و آثار ایشان بنویسند یا شعری درباره ایشان بسرایند، مساعدت فرمایند.
در پایان لازم است از همکاری‌های خود خانم کاظمی و دیگر عزیزانی که ما را یاری نمودند تا این کتاب به سرانجام رسد، تشکر نماییم؛ به ویژه از جناب حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده آیت الله العظمی سیستانی مدظله که با راهنمایی‌های راهگشا همواره یاری رسان و مددکار این مجموعه بوده‌اند تشکر می‌نماییم.
محمد نوری
فروردین ماه ۱۳۹۷
