عدالت‌خواهی معلولان: همراهی با امام حسین(ع)، علی نوری، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۸، ۲۰۷ ص.
ISBN: 978-622-6216-41-8
موضوع (ها):
حسین‌بن علی (ع)، امام سوم، ۴ – ۶۱ق — اربعین
حسین‌بن علی (ع)، امام سوم، ۴ – ۶۱ق — آرامگاه — زیارت
زیارت و زائران — عراق — کربلا
معلولان
معرفی مختصر کتاب
کتاب حاضر در خصوص معلولان و حضور آنها در اربعین حسینی با رویکرد عدالت‌خواهی تهیه و تدوین شده است. در این تحقیق نخست معلولیت و معلولان را از نگاه امام حسین (ع) بررسی کرده و همراهی آنها با امام حسین (ع) در اربعین، مساعدت در عدالت‌خواهی توصیف می‌نماید. نگارنده در ادامه با عنوان زیارت مزار امام، به پیاده‌روی زائران معلول پرداخته و اقدامات سازمان بهزیستی را در این حرکت عظیم مردمی، بی‌بدیل قلمداد می‌کند. در خاتمه این مجموعه با اشاره به چشم‌انداز آینده حرکت اربعین و عدالت‌خواهی معلولان، اطلاع‌رسانی مستمر رسانه‌ها و اصحاب رسانه را مهم و بسیار خطیر توصیف می‌نماید. عدم همراهی در قیام حسینی عنوان مبحثی قابل تامل در این نوشتار می‌باشد.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
مقدمه
بعضی از جریان‌ها مثل وهابیت تبلیغاتی به راه انداخته که فرقی بین داعش و اربعینیون شیعه نیست و هر دو با بسیج توده‌های مردم، آنها را در راه اهداف مورد نظر به کار می‌گیرند. و به گونه‌ای تبلیغ می‌کنند که هر دو جریان برای صلح جهانی و برای منطقه خطرناک هستند. تلاش می‌کنند دولت‌های منطقه و مردم کشورهای اسلامی را بترسانند. در شبکه‌های تحت نفوذ عربستان سعودی اینگونه تحلیل‌ها فراوان به چشم می‌خورد. برای اثبات مدعای خود پرچم‌ها و حرکت‌های جمعی همراه با پرچم داعشی‌ها را نشان می‌دهند، سپس جمعیت همراه با پرچم و بیرق اربعینیون را نشان می‌دهند. گاه اسلحه‌ها و تیراندازی‌هایی هم به تصویر می‌کشند.
برای خنثی شدن اینگونه تبلیغات‌ها، وظیفه نویسندگان، خبرنگاران، گزارشگران، فیلم سازان و اصحاب رسانه‌ها سنگین است و لازم است تفاوت‌های داعشی‌ها و عزاداران اربعین را نشان دهند و به جهان اعلام کنند داعش یک گروه سیاسی و خشن و ضد حقوق انسانی و در پی هدف سلطه بر سرزمین‌های مسلمان به قیمت کشتار و نابودی آنان حتی تجاوز به زن و فرزندان است. اما جریان اربعین، به تبعیت از امام حسین علیه السلام طرفدار عدالت، مخالف ظلم، رعایت کننده حقوق انسانی، مروج فرهنگ تعاون و کمک به یکدیگر و ایثارگری و مبلغ اخلاقیات نیکوی انسانی می‌باشد. همچنین جریان اربعین جریانی معتقد به کرامت انسان و تلاشگر برای اقشار آسیب‌مند مثل سالمندان، اطفال و معلولان است.
برای عینیت بخشیدن به نیک بودن تفکر و اخلاق جریان اربعینی‌ها، روی حضور زنان و کودکان، حضور پیران و سالخوردگان و به ویژه حضور و مشارکت معلولان باید تبلیغ کرد. جلوه و تبلور انسانی این رخداد را به خوبی می‌توان در مشارکت معلولین از شهرها و روستاها و از کشورهای مختلف مشاهده کرد. نابینایان، کم بینایان، ناشنوایان و کم شنوایان، آسیب‌مندان جسمی ـ حرکتی و حتی ذهنی را به صورت وسیع در جاهای مختلف و پست‌های گوناگون اربعین می‌توان دید.
بنابراین اربعینیون در این دوره از تاریخ، مکتب اخلاقی و انسانی جدیدی را مطرح کردند و نه در تئوری و نظریه پردازی بلکه در عمل رویکرد انسان گرایانه از ایثار، تعاون و مددکاری را در منظر و مرآی جهانیان به نمایش گذاشته‌اند. در شرایطی که انسان‌ها به همه مسائل نگاه اقتصادی و مادی دارند، اینان، هر آنچه در طول سال پس‌انداز کرده و جمع‌آوری نموده‌اند، در طبق اخلاص به انسان‌هایی که مبلغ مکتب ظلم ستیزی و عدالت خواهی حسینی‌اند، اهداء می‌کنند.
اینها کجا و داعشی‌ها کجا؟ فاصله بین اربعینی‌ها و داعشی‌ها به اندازه‌ای است که قابل تصور نیست. آنها در چمبره خودخواهی، تنگ نظری، سیاست بازی و حکومت غاصبانه و جبارانه، بدترین مکتب ضد انسانی را عرضه کرده و در جهان هیچ موافقی ندارند. اما اصحاب اربعین، مکتب تماماً انسانی و مبتنی بر عشق و محبت انسان‌ها به یکدیگر را به جهان نشان داده و جهانیان را به رغم تبلیغات سوء فراوان شیفته این جریان کرده است.
غیر از معرفی تمایزها و تفاوت‌های «جریان اربعینیه» و جریان‌های انحرافی، هدف دوم ما، شناخت ماهیت عناصر ساختاری این حرکت است. در چند سال اخیر، مراکز پژوهشی مهم در امریکا و اروپا، تحقیقات دامنه‌دار و گسترده درباره جریان راهپیمایی اربعین آغاز کرده و تا کنون چند کتاب مهم علمی و پژوهشی منتشر کرده‌اند. این آثار را در همین کتاب بررسی و معرفی خواهیم کرد. این کتاب اولین اثر درباره جریان اربعین از منظر معلولیت و معلولان است و به گروه‌های آسیب‌مند و نقش اقشار معلولین و نکات برجسته آنها می‌پردازد.
سومین انگیزه در تألیف این کتاب، اهتمام به معلولان است. چون معلولان بخشی از این رخداد تاریخی می‌باشند و فعالانه و عاشقانه حضور و مشارکت دارند، امسال با جمع‌آوری اطلاعات از شهرهای مبدأ ایران تا شهرهای عراق تا کربلا و اعزام افرادی برای تهیه گزارش درصدد بر آمدیم، به عنوان دفتر فرهنگ معلولین، بخش معلولیتی این رخداد را در یک جلد کتاب نشان دهیم.
با اینکه اصل حرکت اربعین که گاه به آن «اربعینیه» یا «حرکه اربعینیه» گفته می‌شود مطلوب و دارای تأثیرات معنوی است، اما به دلیل فقدان اطلاع‌رسانی مناسب؛ توجیه نشدن مردم؛ کنار بودن جریان مدنی جامعه و بالاخره عدم فعالیت رسانه‌ها، هر اقدام مثبت و مطلوب را مردم به زیاده‌روی و افراط می‌کشانند. یعنی عموم مردم فکر می‌کنند هر کار خوب و مطلوب حد و محدودیت ندارد و باید تا بی‌نهایت جلو رفت. در حالی که هر کار خوب و ممدوح با زیاده‌روی در آن تبدیل به فعل مذموم می‌گردد.
حضور متعهدانه معلولان در کنار سالخوردگان و زنان در این کتاب مورد نظر است و از اقدامات افراطی و تفریطی، اسراف و تبذیرها دفاع نمی‌شود. بلکه جریان اربعینی‌ها یا حرکت اربعینیه نیاز به آسیب شناسی هم دارد.
در شرایطی که جوامع شیعی باید تمام امکانات نیروی انسانی و توانایی‌های اقتصادی خود را برای تقویت شالوده‌ها و زیرساخت‌های خود به کار گیرند؛ در شرایطی که معلولان نیاز مبرم به امکانات برای توانبخشی و اشتغال دارند، کارهای پر خرج و یک بار مصرف و غیر ماندگار حتماً در تضعیف‌های مالی مردم و به تبع در استضعاف بیشتر جامعه مؤثر است. خلاصه اینکه اصل حرکت اربعین مطلوب است ولی لازم است با تدبیر و حساب شده اجرا گردد.
یکی از جلوه‌های خوب این حرکت، حضور و مشارکت معلولان است. لازم است حضور آنان از نگاه جامعه شناسی، توانبخشی، روانشناسی، تاریخی، سیاسی و اجتماعی تجزیه و تحلیل گردد. این کتاب متعهد است که این رخداد تاریخی را از این منظرها بررسی کند.
این اثر با راهنمایی حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده آیت الله العظمی سیدعلی سیستانی که هر سال حمایت و پشتیبانی همه جانبه از این رخداد و عوامل اجرایی آن دارد آغاز شد. همچنین از همه عزیزانی که راهنمایی، نقد یا نکته‌ای به نظرشان می‌رسد خواهشمندیم ما را بی‌نصیب نگذارند و در تکمیل و تصحیح این اثر همکار باشند.
علی نوری
شهریور ماه ۱۳۹۸
فهرست
مقدمه ۹
بخش نخست: معلولیت و معلولان از نگاه امام حسین(ع)
فصل نخست: سیره امام حسین علیه السلام ۱۵
سخنرانی برای نخبگان ۱۵
متن سخنرانی: قسمت اول ۱۶
قسمت دوم و سوم سخنرانی ۱۸
ترجمه قسمت نخست سخنرانی ۲۰
ترجمه قسمت دوم و سوم ۲۲
توضیح و شرح ۲۴
معرفی راویان ۲۷
آسیب شناسی اجتماعی ـ فرهنگی ۲۸
دیگر توصیه‌ها و سفارش‌ها ۲۹
فصل دوم: احیای سنت‌ها و پیمان‌ها ۳۳
سنتهای نبوی ۳۴
سنتهای علوی ۴۳
جامعه علوی و وظایف امام ۴۵
تعهدات دولت ۴۷
تأمین زندگی نابینایان ۵۲
بخش دوم: همراهی با امام حسین(ع) و مساعدت در عدالت‌خواهی
فصل اول: معلولان شهید ۵۷
مسلم اعرج ۵۷
عبداللّه بن عفیف ازدی ۶۲
اسلم بن کثیر ۶۳
اسلم ترکی ۶۳
جایگاه تابعین ۶۴
نقش قبیله ازد در تاریخ تحولات ۶۴
فصل دوم: عدم همراهی در قیام حسینی ۶۷
عبداللّه بن جعفر ۶۷
عبداللّه بن عباس مشهور به ابن عباس ۷۰
محمد بن حنفیه ۷۲
ابوسعید خُدْری ۷۳
عقیل بن ابی طالب (نابینا) ۷۴
مَعْن بن أَوْس (درگذشت ۶۴ق/۶۸۳م) (نابینا) ۷۵
عبداللّه بن عُمَر (درگذشت ۷۳ق) ۷۵
عبداللّه بن حارث (درگذشت ۸۶ق/ ۷۰۵م) (نابینا) ۷۵
اسماء بن عبداللّه ۷۶
جابر بن عبداللّه انصاری ۷۷
همراهی در امور دیگر ۷۹
فصل سوم: تداوم خط حمایت و شهادت ۸۱
سعید اعرج ۸۱
ابوالاحوص ۸۲
سلیمان بن خالد ۸۲
سلیمان بن مهران أعمش ۸۲
اعرجی‌ها ۸۳
بخش سوم: زیارت مزار امام
فصل اول: اولین زائران ۸۹
جابر انصاری ۸۹
راهپیمایی جابر در اربعین حسینی ۹۱
فصل دوم: دوره جدید ۹۳
حضور معلولین ۹۳
پیاده‌روی زائران معلول ۹۴
اقدامات سازمان بهزیستی ۹۵
بسیج عمومی ۹۷
معلولان عراقی ۹۸
حوادث ویژه ۹۹
حضور معلولان افغانستانی ۱۰۰
جلوه‌هایی از حضور ۱۰۴
اولین موکب قمی‌ها در شهر سامرا ۱۲۲
بخش چهارم: خدمت‌گزاران دارای معلولیت
فصل اول: خدمات رسانی ۱۲۷
ناشنوایان در لباس خدمت ۱۲۷
موکب احباب الحسین علیه السلام ۱۲۸
جایگاه بهزیستی ۱۲۸
هنرمندان خادم ۱۲۹
تشکل‌های مردمی ۱۲۹
فصل دوم:مشارکت فرهیختگان و متخصصان ۱۳۵
فعالیت تلگرام ۱۳۵
کانالها و گروه‌های تلگرامی ۱۳۶
نرم‌افزارهای راهنما ۱۳۷
امکانات مدرن ۱۴۰
مکان‌یابی و تشخیص مسیر ۱۴۱
پیدا کردن همراه ۱۴۲
زیارت نیابتی ۱۴۲
بخش پنجم: چشم‌انداز آینده
فصل اول: ظرفیت‌ها ۱۴۷
توریسم معنویت‌گرا ۱۴۷
تعامل بین معلولان ۱۴۷
زیارت تراپی ۱۴۸
شعر و ادب ۱۴۸
فصل دوم: آسیب شناسی ۱۵۵
حوزه فعالیتها ۱۵۵
فعالیت فرهنگی ۱۵۵
فعالیت ترویجی ۱۵۶
دیالوگ جهانی ۱۵۶
بخش ششم: اطلاع‌رسانی
فصل اول: فعالیت‌های علمی ۱۵۹
گزارشی از کتاب بررسی آماری راهپیمایان اربعین ۱۵۹
گزارشی از پایان نامه ثبت پیاده‌روی اربعین ۱۷۰
گزارش نشست ابعاد فرهنگی و اجتماعی پیاده‌روی اربعین ۱۷۵
گزارش نشست اربعینیات ۱۸۳
فصل دوم: مأخذشناسی اربعین حسینی ۱۸۵
کتب فارسی ۱۸۶
کتب عربی ۱۹۱
مقالات فارسی ۱۹۳
مقالات عربی ۱۹۹
مقالات همایش‌ها ۲۰۰
پایان نامه‌ها ۲۰۰
کتاب انگلیسی ۲۰۱
منابع و مآخذ ۲۰۳
