اشتغال معلولان در استان قم، مریم قاسمی و علی نوری، انتشارات توانمندان و دفتر فرهنگ معلولین، ۱۳۹۷، ۴۰۸ ص.
ISBN: 978-600-98606-6-1 ؛ Employment of the disabled in Qom province
موضوع(ها):
معلولان – ایران – قم (استان) – اشتغال
معرفی مختصر کتاب
کتاب پیش رو پژوهشی درباره معلولان با عنوان اشتغال معلولان در استان قم است. نویسنده ضمن بیان راه‌های ایجاد اشتغال برای معلولان، به پیشینه این حرکت در استان قم اشاره می‌کند و در ادامه برخی ادارات را که توانایی ایجاد اشتغال برای معلولان رادارند، معرفی می‌کند. نگارنده در بخش دیگر کتاب به مراکز مردمی ویژه معلولان اشاره می‌کند و مراکز مهارت‌آموزی و توان‌بخشی ذهنی و روانی، مراکز مهارت آموزش جسمی و حرکتی، مراکز توان‌بخشی بیماران اتیسم، ناشنوایان و سایر مراکز فعال در زمینه کمک به معلولان را معرفی می‌کند و در پایان‌بخش عمده‌ای از کتاب را نیز به معرفی معلولان موفق اختصاص داده است.
انتشارات توانمندان
ناشر تخصصی معلولیت و معلولان
تلفن: ۰۲۵۳۲۹۱۳۴۵۲ (ساعت ۸ الی ۱۷) ؛ تلگرام: ۰۹۳۹۸۳۷۳۴۳۵
آدرس: قم، بلوار محمد امین، خیابان گلستان، کوچه۱۱، پلاک۴، دفتر فرهنگ معلولین
ایمیل: nori1363@gmail.com
پیشگفتار
پس از اینکه سال ۱۳۹۶توسط مقام معظم رهبری، سال اقتصاد مقاومتی: تولید و اشتغال نامگذاری شد، دفتر فرهنگ معلولین، تحقیقات و پروژه‌های درباره اشتغال را جلو انداخت. به دلیل اهمیت اشتغال در «جامعه هدف» از سال ۱۳۹۱، کارهایی در این باره، در دفتر فرهنگ معلولین شروع شده بود. در سال ۱۳۹۵ تمام فعالیت‌های پژوهشی و علمی درباره اشتغال جمع‌آوری و قرار شد در هشت جلد منتشر گردد. این هشت عنوان عبارت‌اند از:
۱ـ جمع‌آوری آمارهای معلولین در زمینه شغل و اشتغال و انتشار آنها روی سامانه اینترنتی.
۲ـ رونق بخشیدن به اشتغال پژوهی معلولین و انتشار کتاب، مقاله و انواع محصولات فرهنگی در این باره.
۳ـ تدوین گستره و نظام مشاغل معلولان و مشاغل متناسب با آنان.
۴ـ فرهنگ‌سازی و الگو پردازی و ارائه مستندات برای اثبات توانایی انجام بسیاری از مشاغل
۵ـ مهارت‌افزایی و آموزش معلولان برای ارتقای دانش و تخصص آنها.
۶ـ انتقال تجارب و دانش کشورهای مدرن در این زمینه.
۷ـ بهره‌گیری و استفاده از ظرفیت‌های مردمی با توجیه مردم.
۸ـ ایجاد سامانه‌های خودگردان برای تکیه بر ظرفیت‌‌ها و استعدادهای خود، تا به روش خودجوش، اشتغال‌زایی و درآمدزایی داشته باشند، مثل تأسیس بانک اطلاعات، تأسیس بازارچه‌ها و هنرسرا و هنرکده‌ها، راه‌اندازی حراجی‌ها.
همه این پروژه‌ها زیربنایی است و انجام آنها راه را برای اجرای طرح‌های دیگر باز می‌کند. اما با اعلام سال تولید و اشتغال توسط مقام معظم رهبری، مطالعات جدیدتری انجام یافت و موضوعات دیگر هم بررسی شد و در دستور کار قرار گرفت:
۱ـ انتشار وضعیت اشتغال معلولان استان‌ها به تفکیک
۲ـ مجموعه مقالات منتشر شده
۳ـ مجموعه طرح‌ها
۴ـ مجموعه مصاحبه‌ها
۵ـ فرهنگنامه سمینارها و نشست‌ها
۶ـ فرهنگنامه تشکل‌ها و مراکز معلولیتی
۷ـ دیدگاه‌ها درباره اشتغال
۸ـ اسناد و مدارک
در مجموع شانزده پروژه پژوهشی اشتغال در دستور کار داریم. تاکنون یک کتاب با عنوان «آسیب شناسی اشتغال معلولان ایران» منتشر کرده‌ایم و اثر حاضر دومین کتاب در این زمینه است.
هدف این است تمام اطلاعات و اسناد و مدارک و منابع علمی مورد نیاز پژوهشگران و مدیران و تصمیم‌سازان در قالب این مجلدات منتشر گردد و مشکل فقدان منبع برای امور پژوهشی برطرف شود.
کارشناسان بر این عقیده‌اند که تأمین اشتغال قبل از هر فعالیتی نیاز به الگو و برنامه‌ریزی دارد. اما برای طرح الگو و تدوین برنامه بلند مدت و کوتاه مدت لازم است کشورهایی که در این زمینه موفق بوده‌اند مطالعه گردد؛ دوم موانع موجود در فرهنگ خودی هم بررسی شود؛ سوم فرهنگ ملی و دینی مردم ایران تجزیه و تحلیل شود و عناصر مؤثر در اشتغال استخراج گردد؛ بالاخره پس از سه مطالعه فوق خط‌مشی و برنامه جامع تدوین و در اختیار عموم قرار گیرد. بنابراین چهار فرآیند مطالعاتی و پژوهشی خواهیم داشت.
در مطالعه اول، به سراغ کشورهای موفق می‌رویم و بررسی می‌کنیم چکار کردند و به چه روشی توانستند تولید و اشتغال معلولان را به خوبی چاره‌سازی و تدبیر نمایند. در مطالعه دوم به سراغ وضعیت جامعه خودمان می‌رویم، آمار مراکز اشتغال‌زا را می‌آوریم و موانع موجود را بررسی می‌کنیم. سومین مطالعه مربوط به آیین و دین مردم است و بررسی عناصری مثل تصوف که مانع اشتغال است. پس از تکمیل مطالعات سه گانه فوق به تدوین خط‌مشی نهایی می‌پردازیم.
دفتر حاضر شامل شش فصل و اطلاعات تکمیلی با عنوان پیوست است. هدف از تدوین و عرضه این اثر معرفی وضعیت اشتغال معلولان در استان قم است.
فصل اول به بررسی وضعیت اشتغال معلولان در استان قم پرداخته و بر اساس اطلاعات دریافتی از اداره بهزیستی آمارها و داده‌هایی درباره ابعاد اشتغال عرضه کرده‌ایم.
فصل دوم گفت‌وگو با مسئولین اشتغال در اداره بهزیستی استان قم است. در واقع با این گفت‌وگوها، خواسته‌ایم اسناد و مدارکی برای فصل اول فراهم آوریم.
فصل سوم پیشینه اشتغال معلولان بحث شده است. البته اسناد و مدارک کافی برای یافتن تاریخ تأسیس و تحولات نهادهایی مثل آموزش حرفه و فن پیدا نکردیم، از این‌رو فقط در مواردی که اطلاعاتی داشتیم، بررسی‌هایی صورت گرفت.
فصل چهارم نهادها و مراکز دولتی که در اشتغال معلولان بالفعل نقش دارند یا بالقوه می‌توانند مؤثر باشند، معرفی شده‌اند.
فصل پنجم مراکز و تشکل‌های مردمی مؤثر در اشتغال معلولین معرفی شده‌اند.
فصل ششم درباره الگوهای اشتغال است یعنی شخصیت‌های دارای معلولیت که یا به عنوان کارآفرین مؤثر بوده‌اند یا اینکه با اشتغال خودشان و ابداعاتی که داشته‌اند به عنوان الگو می‌توانند معرفی شوند.
بالاخره در آخر اطلاعات مهم و سودمندی درباره استان قم و وضعیت جغرافیایی، تاریخی و اجتماعی شهر قم آمده است.
از خانم زیبائیان و خانم خورشید که از مدیران دلسوز بهزیستی قم هستند تشکر می‌کنیم. این بزرگواران به خوبی همکاری کرده و اطلاعات و تحلیل‌های سودمندی ارائه فرمودند. بر خلاف بعضی مدیران که موانع بسیار مطرح می‌کنند تا گفت‌وگو و عرضه اطلاعات نداشته باشند. همچنین آقای مسعود باقری در تدوین و آماده‌سازی این اثر بسیار کوشید و لازم است از ایشان تشکر شود.
در پایان لازم است از جناب حجت‌الاسلام والمسلمین سیدجواد شهرستانی نماینده آیت اللّه العظمی حاج سیدعلی سیستانی تشکر کنیم که زمینه اینگونه تحقیقات را فراهم آوردند. از پژوهشگران و نخبگان استدعا داریم با نقدها و نظریات خود به ارتقاء کیفی کتاب کمک نمایند.
مریم قاسمی، مدیر روابط عمومی دفتر فرهنگ معلولین
علی نوری، مدیر اجرایی دفتر فرهنگ معلولین
دی ماه ۱۳۹۶
